Voormalig USSR land: Oezbekistan

De voormalige Sovjetstaten: waren Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Moldavië, Tadzjikistan, Turkmenistan, Oekraïne, Oezbekistan en Rusland.

Bij sommige van deze landen heb ik geen enkel beeld en ik denk meer Nederlanders niet.
Dus ik heb landen uitgekozen en uitgeplozen wat daarvan te ”vertellen” is om het land voor mij (en hopelijk voor u ook) wat meer “gezicht” te geven.
Azerbeidzjan, Kazachstan en Tadzjikistan heb ik al “beblogd” vandaag Oezbekistan

Officieel : de Republiek Oezbekistan met hoofdstad Tasjkent (bij de USSR volkstelling in 1989 had de stad ruim 2 miljoen inwoners en was het de 4^de stad van de USSR (na Moskou, St.Petersburg en Kiev)
Tasjkent wordt nu gezien als de meest kosmopolitische stad in Centraal Azië.
Het land Oezbekistan is in Europa vooral bekend van de mooiste bezienswaardigheden langs de zijderoute

Herkomst landnaam: Stan betekent in het Perzisch “de plaats van”, Oezbekistan betekent dus de plaats van Oezbeken.

Op de vlag van Oezbekistan staat het blauw voor de lucht, het wit voor de katoenteelt, het groen voor de natuur van Oezbekistan ( en gastvrijheid) het rood in de lijnen tussen de kleuren in voor de kracht die de andere banen verbindt; de halve maan is het symbool voor de islam (ook wordt de halve maan hier gezien als symbool voor connectie met de Turken);verder komen er nog 12 witte sterren op voor, symbolisch voor de 12 provinciën van Oezbekistan (18/11 1991 werd de vlag aangenomen)

Taal en Onderwijs: men spreekt er voornamelijk Oezbeeks, een taal die verwant is aan het Turks.
Het onderwijssysteem houdt 12 jaar verplicht onderwijs in: 4 jaar basis, beginnend bij de leeftijd van 6 jaar en 2 cycli secondair onderwijs (1x 5 jr en 1x 3 jaar)
Ik las dat Oezbekistan 57 universiteiten bezit (of deze lijst actueel is??)

De munteenheid is SUM.

Het heeft een landklimaat, ( geen verbinding met zee): hete zomers, koude winters en heeft een oppervlakte (grootte 13x Nederland) van 447.400 km² waarvan 4,9% water
Inwonersaantal: ca. 34,9 miljoen)

Het land is officieel een democratie (met een staatshoofd die om de 5 jaar gekozen wordt): lid van de Verenigde Naties, het IMF en de Wereldban.
Het parlement, Oliy Majlis, heeft weinig macht (komt in vergadering één keer per jaar bijeen)

Religie: 88% van de bevolking is Islamitisch en 9 % is Christen (vnl Russisch orthodox)

Economie: Textielindustrie: Het land staat op de 7^de plaats van katoen producerende landen van de wereld (1= China) en is rijk aan bodemschatten: winning van koper, bismut, uraan, steenkool en aardolie o.a.

Herkomst: Uit archeologisch onderzoek is vastgesteld dat de eerste fortificaties van de hoofdstad Tasjkent stammen uit de eerste eeuw v. Chr. Tasjkent zou de stad Mingurik zijn geweest in het vorstendom Chach. In 1966 is er een zware aardbeving in Tasjkent geweest ( 7.5 op de schaal van Richter) die een groot deel van de stad heeft verwoest ( 300.000 mensen werden dakloos)
De stad zou herbouwd worden als een Sovjetmodelstad.
In het Pachtakor stadion( betekenis; katoenteelt) begon toen een opstand onder de inwoners van de stad, toen bekend werd dat 20% van de nieuwe gebouwen beschikbaar zouden worden gesteld aan Russische “vrijwilligers” die permanent in de stad zouden blijven wonen. Het Rode Leger werd ingezet om deze opstand te bedwingen.

Tasjkent werd herbouwd in 1968 en in 1977 werd in Tasjkent de eerste metrolijn van Centraal Azië geopend.

Tot 2018 was het verboden om foto’s van deze ondergrondse spoorlijn te maken; het was namelijk niet alleen een vervoerslijn, maar ook een nucleaire schuilplaats en als zodanig zag de Overheid dit als een militaire faciliteit. (Ik vond op internet een foto van deze bijzonder aangelegde metrolijn)

Bezienswaardigheden: Heden ten dage wordt Oezbekistan ook door toeristen bezocht, zoals *Samarkand, één van de oudste steden ter wereld.

*De parel van Kokand (stad aan de vallei van Fergana, het vruchtbaarste en dichtst bevolkte gebied van Centraal Azië) is het grootste en rijkste paleis in Centraal Azië.

De laatste heerser van Kokand, Khudayar Khan heeft dit paleis in 1871 laten bouwen; het had 119 kamers en 7 binnenplaatsen en is nu een museum.

*De t.v. toren van Tasjkent is de 11 ste hoogste toren van de wereld: 375 m hoog
* Vier plaatsen in Oezbekistan komen op de werelderfgoedlijst van Unesco voor!

Nederland en Oezbekistan: Ik las dat er in 2022, in Nederland, 1919 Nederlanders met een migratieachtergrond herkomstland Oezbekistan, woonden (bron: allecijfers.nl)

Nederland exporteert méér naar Oezbekistan dan dat het importeert. We importeren o.a. metaalwaren, groente en fruit, zoals meloenen (worden al meer dan 2000 jaar in Oezbekistan geteeld). Het klimaat in Oezbekistan is gunstig voor de teelt van meloenen en ander fruit. Er zijn weinig bestrijdingsmiddelen nodig (biologische teelt)

De populairste vliegroute van Nederland naar Oezbekistan is Schiphol – Tasjkent, deze vlucht duurt ongeveer 10 en een half uur. Er is géén visum voor dit land nodig.

Voormalig Sovjet Unie land: Taszjikistan

De voormalige Sovjetstaten: waren Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Moldavië, Tadzjikistan, Turkmenistan, Oekraïne, Oezbekistan en Rusland.

Bij sommige van deze landen heb ik geen enkel beeld, en ik denk meer Nederlanders niet.
Dus ik heb landen uitgekozen en uitgeplozen wat daarvan te ”vertellen” is om het land voor mij (en hopelijk voor u ook) wat meer “gezicht” te geven.
Azerbeidzjan en Kazachstan heb ik al “beblogd” vandaag Tadzjikistan.

Tadzjikistan maakte tot 1991 deel uit van de Sovjet Unie; daarna werd het officieel de Republiek van
Tadzjikistan

De hoofdstad Doesjanbe is een stad met 900.000 inwoners. Doesjanbe is een jonge stad, gesticht in 1924 op de plek van het dorp Doesjabe-bozor (= Perzisch voor maandagmarkt), dat door het Russische Leger werd verwoest.

Het land heeft een oppervlakte van 142.600 km²waarvan 0,2% water is 90% van het land wordt bedekt door bergen. Het is het kleinste land in Centraal Azië.

Er wordt een streng (Islamitisch) bewind gevoerd; ik las dat internet gedeeltelijk is geblokkeerd!

Omdat het land precies tussen China en de Westerse wereld ligt was het een belangrijk handelsknooppunt op de zijderoute.

De taal is Tadzjieks, verwant aan het Perzisch (Farsi)
Het land heeft een berg-, droog landklimaat; een reisbureau adviseert de maanden mei/juni tot september voor een toeristenbezoek aan dat land.

De munteenheid heet Somoni genoemd naar Ismoil Somoni, oprichter van de Eerste Tadzjiki staat.
(1 somoni = ca. € 0,084)

De belangrijkste exportproducten zijn aluminium en katoen (90% van de totale landbouwexport).
Het totale landbouwareaal is 7,2 miljoen ha groot.
De salarissen zijn hoger in Rusland, dus veel inwoners werken in Rusland. Deze arbeidsmigranten maken geld over naar hun thuisland; de helft van het BBP van Tadzjikistan is naar schatting afkomstig van overboekingen uit Rusland.

De economie van Tadzjikistan is zeer afhankelijk van de arbeidsmigranten!

Voormalig Sovjet Unie land: Azerbeidzjan

De voormalige Sovjetstaten: waren Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Moldavië, Tadzjikistan, Turkmenistan, Oekraïne, Oezbekistan en Rusland.

Bij sommige van deze landen heb ik geen enkel beeld, en ik denk meer Nederlanders niet.
Dus ik heb er een land uitgekozen en uitgeplozen wat daarvan te ”vertellen” is om het land voor mij (en hopelijk voor u ook) wat meer “gezicht” te geven.

Azerbeidzjan (officieel de Republiek Azerbeidzjan ) is het grootste en dichtstbevolkte land in de Kaukasus*)

De naam van het land Azerbeidzjan, in verouderde vorm ; Atropatene, in het Oud Perzisch Atropates betekent “beschermd door vuur” Azerbeidzjan (of Azerbaycan) betekent letterlijk vertaald: “Het land van de eeuwige vlammen” oftewel het land van vuur. Dit verwijst naar plekken waar gas uit het gesteente ontsnapt en soms spontaan ontbrandt.

De eerste nederzettingen in het gebied dat nu Azerbeidzjan heet werden gesticht door de Iraanse ruiterstammen die tussen de tussen de 7e v.Chr en de 4e eeuw na Chr. grote gebieden in de Eurazische steppe bewoonden: De Scythen

De Democratische Republiek Azerbeidzjan, de eerste democratische en seculiere **) republiek in de islamitische wereld, werd opgericht in 1918.
Azerbeidzjan gaf vrouwen het kiesrecht op 28 mei 1918, daarmee was Azerbeidzjan de eerste moslimnatie die vrouwen gelijke politieke rechten verleende aan die van de mannen.
Ook werd in die democratische Republiek in 1919 de eerste moderne universiteit in het oostelijke moslimgebied opgericht; De Staatsuniversiteit van Bakoe

In 1920 werd het land echter door de Sovjet-Unie heroverd ; het onafhankelijke Azerbeidzjan duurde slechts 23 maanden. Het herwon zijn onafhankelijkheid pas weer in 1991.

De totale lengte van de Azerbeidzjaanse grenzen bedraagt 2648 km, waarvan 1007 km met Armenië, 756 km met Iran, 480 km met Georgië, 390 km met Rusland en 15 km met Turkije.

De kustlijn strekt zich uit over 800 km en de lengte van het breedste gedeelte van het Azerbeidzjaanse deel van de Kaspische Zee bedraagt 456 km
Ook tientallen eilanden in de Kaspische Zee behoren territoriaal gezien tot Azerbeidzjan
In 2002 had de Azerbeidzjaanse handelsscheepvaart 54 schepen.

Meer dan de helft van de landmassa van Azerbeidzjan bestaat uit bergruggen, bergkammen en plateaus die oplopen tot een hoogte van 400 tot 1000 meter boven zeeniveau.

Van het totale landoppervlak (8,7 miljoen ha) is 4,6 miljoen ha landbouwgrond: men oogst oa: graan, aardappelen, suikerbieten, katoen en tabak.

Aardolie en aardgas zijn zeer belangrijke exportproducten van Azerbeidzjan (In 1901 bereikte de olieproductie een piek van 11 miljoen ton en was daarmee de grootste olieproducent ter wereld)

Het land is ook rijk aan andere grondstoffen zoals: goud, zilver, ijzer, koper, titanium, chroom, mangaan, kobalt, molybdeen, (chemisch element met symbool Mo en atoomnummer 42) gemengd erts en antimoon (een scheikundig element met symbool Sb en atoomnummer 51)

Eind september 2020 raakte Azerbeidzjan verwikkeld in een oorlog met Armenië om Nagorno-Karabach (bergachtig gebied in de Zuidelijke Kaukasus, historisch gezien bewoond door Armeniërs). Azerbeidzjan wist een groot deel van haar grondgebied te heroveren tijdens de gevechten.
Op 10 november 2020 werd een akkoord bereikt met Rusland en Armenië over een nieuwe wapenstilstand. Azerbeidzjan mocht de controle houden over heroverde gebieden en Armenië moest zich terugtrekken uit de bezette gebieden rond Nagorno-Karabach.

Op 1 januari 2006 werd een nieuwe munt, de nieuwe Azerbeidzjaanse manat, ingevoerd om de langdurig hoge inflatie tegen te gaan. Hierdoor stabiliseerde de economie

In 2008 werd Azerbeidzjan door de Wereldbank genoemd als één van de top-10 hervormers van het jaar.

De Azerbeidzjaanse vlag, zoals deze NU is, werd aangenomen in 1990 ( toen Azerbeidzjan nog tot de Sovjet Unie behoorde). Toen het land zich op in 1991 onafhankelijk verklaarde bleef deze vlag in gebruik.

*) Kaukasus of Kaukasië is een gebied op de uiterste zuidoostelijke grens van Europa en het westen van Azië Het gebied omvat het gelijknamige gebergte, de Kaukasus en de omringende laagvlakten

**) de overtuiging dat religie en geloof géén invloed mogen uitoefenen op de maatschappij

Kirgizische Republiek (Kirgistan)

De voormalige Sovjetstaten zijn: Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Moldavië, Tadzjikistan, Turkmenistan, Oekraïne, Oezbekistan en Rusland.

Bij de meeste van deze landen heb ik geen enkel beeld, en ik denk meer Nederlanders niet. Dus ik heb er een land uitgekozen en uitgeplozen wat daarvan te ”vertellen” is om het land voor mij (en hopelijk voor u ook) wat meer “gezicht” te geven.
Vandaag: Kirgizië – Кыргызстан

De officiële naam van het land is Кыргызстан= Kirgizstan. Het achtervoegsel ”stan” komt uit het Perzisch en betekent “land van”; in het geval is Kirgizstan, dus het land van de Kirgiezen.

Het Kirgizische verhaal van het ontstaan van het land luidt: Na de schepping was Kirgizistan niet voor mensen bestemd, maar voor de Schepper zelf; uiteindelijk liet Hij zich overhalen en heeft Hij het de Kirgiezen in bruikleen gegeven.

Het land is 4x zo groot als Nederland en er wonen ongeveer 9,5 miljoen mensen; de hoofdstad is Bishkek, Een van de meer wetenschappelijk onderbouwde verklaringen voor de herkomst van de naam Bishkek is, dat de naam het gevolg is van een volksethymologische interpretatie van een oud woord voor “plaats onder de bergen”.

De stad dateert waarschijnlijk van de 5e tot de 4e eeuw vóór Chr. (dat maakt men op uit rotstekeningen die in de buurt van de stad zijn gevonden)

De helft van het land, dat een totale oppervlakte heeft van 199.949 km², ligt boven 3000 meter hoogte in het Tiensjangebergte (in de meeste talen wordt daarvoor de Chinese naam 天山 gebruikt die “hemelse bergen” betekent.)

Bij het uiteenvallen van de Sovjet- Unië verklaarde Kirgizië zich in 1991 onafhankelijk en in 1993 werd een grondwet van kracht die het staatshoofd daar verregaande bevoegdheden geeft.

Op 16 oktober 2020 werd Sadyr Zjaparov officieel ingezworen als waarnemend president. Hiermee werd Zjaparov de eerste persoon in de geschiedenis van Kirgizië die tegelijk zowel president als premier was.
Nog geen maand later, op 14 november 2020, trad hij terug uit beide functies om zich voor te bereiden op de presidentsverkiezingen van januari 2021.
Er waren 17 kandidaten voor deze positie ( in de periode voor de verkiezingen waren er berichten over intimidatie van de kiezers door de georganiseerde misdaad)
Sadyr Zjaparov kreeg 79,2% van de stemmen (bij een opkomst van minder dan 40%)

Van oudsher hadden de Kirgiezen een nomadische levenswijze.
Het land schijnt prachtige natuur te hebben met vele bergpieken boven de 7.000 m, bergmeren en steppen. Eén van de grootste bergmeren ter wereld is het Issyk Kul (6236 km2) 1602 m boven zeeniveau; 182 kilometer lang en, bij het breedste gedeelte, 60 kilometer breed.

De rivieren zijn onbevaarbaar, maar van groot belang voor de irrigatie en energievoorziening.

Russisch is de dominante taal van het land.
Koemtor is het op zeven na grootste goudveld ter wereld. De mijn ligt in de oblast
( = bestuurlijke regio ) Ysykköl in het oosten van Kirgizië
De economie is verder sterk afhankelijk van het geld dat migranten, werkzaam in het buitenland, naar huis sturen (dit geld maakt ongeveer een derde van het bbp uit)
In 2016 leefde een kwart van de bevolking onder de nationale armoedegrens
De Kirgiezen hangen nu voor het merendeel de (soennitische) Islam aan (75 % van de bevolking)
In Krasnaya Rechka zijn echter ruïnes gevonden van boeddhistische kloosters met Boeddhabeelden (van anderhalve meter tot vier meter hoog).
De vlag van Kirgizië bestaat uit een rood veld met in het midden een zon met veertig stralen. Deze stralen staan voor de veertig Kirgizische stammen.

In het midden van de zon staat een rode cirkel met daarin twee keer drie lijnen, dit symboliseert een traditionele tentsoort; de joert.

Tot slot nog wat toeristische info*) voor de reislustigen onder u:

* Er gaan geen rechtstreekse vluchten naar de hoofdstad Bishkek; overstappen kan in Moskou, Kiev of Istanbul;
* De wegen zijn slecht en op het platteland zijn de overnachtingsmogelijkheden beperkt;

Er leven daar, hoog in de bergen, sneeuwluipaarden.
Beren en wolven komen in de wat lager gelegen gebieden voor.

* In Kirgizië zijn de grootste bossen met walnotenbomen;
* De flora in Kirgizië omvat meer bloemen- en plantensoorten dan in Europa te vinden zijn.

Houd u van bergen? Dan schijnt dit een land voor u te zijn: ongeveer 90% van dit Aziatische land bestaat namelijk uit imposante bergen, een derde daarvan zijn boven de 3.300 meter,met toppen tot boven de 7.400 meter.

Qua natuur een imposant land, lijkt me.

*)Bron: https://www.naturescanner.nl/azie/kirgizie

Voormalig Sovjet Unie land: Kazachstan

Het uiteenvallen van de Sovjet Unie is een van de belangrijkste gebeurtenissen uit de late 20ste eeuw, het was het gevolg van een reeks gebeurtenissen tussen 19 januari 1990 en 31 december 1991.

Het woord Sovjet komt van het Russische: совет, dat “raad” betekent (oorspronkelijk had het begrip betrekking op lokale raden van arbeiders, boeren en soldaten)

De voormalige Sovjetstaten: waren Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Moldavië, Tadzjikistan, Turkmenistan, Oekraïne, Oezbekistan en Rusland.

Bij sommige van deze landen heb ik geen enkel beeld, en ik denk meer Nederlanders niet.
Dus ik heb er een land uitgekozen en uitgeplozen wat daarvan te ”vertellen” is om het land voor mij (en hopelijk voor u ook) wat meer “gezicht” te geven.

Kazachstan was het laatste land dat zich onafhankelijk verklaarde ( 16.12.1991) en het eerste voormalig Sovjetland dat ik “bij de kop neem”

Republiek Kazachstan is het grootste land in Centraal- Azië
Het grootste deel van het land ligt dan ook in Azië, slechts een klein deel, het grondgebied ten westen van de rivier de Oeral, wordt tot Europa gerekend

Tot 1997 was Almaty de hoofdstad van Kazachstan (de grootste stad met 2,16 miljoen inwoners) daarna werd dat Astana ( Kazachs voor “hoofdstad”)
Astana, voorheen NurSultan, Akmolinsk, Tselinograd en Aqmola geheten, ligt aan de rivier Isjim, een rivier met een lengte van 2450 km

(Deze rivier wordt vooral gevoed door sneeuw en is bevroren van begin november tot april/mei)

Het land is 65 x zo groot als Nederland (zo groot als alle landen in West-Europa samen) en heeft ca 19 miljoen inwoners.
Qua oppervlakte behoort Kazachstan tot de 10 grootste landen van de wereld: het is HET grootste land zonder kust: een oppervlakte van 2.725.000 km waarvan 1,7% water.
Het land heeft een extreem landklimaat met warme zomers en hele koude winters.

Kazachstan is een onafhankelijke staat en lid van de Verenigde Naties én de Organisatie van Islamitische Samenwerking. Het heeft haar economie voornamelijk gebaseerd op diensten, industrie en landbouw.
70% van de bevolking is islamitisch,
26% is Christen
(in de Sovjet-Unietijd werden alle religies onderdrukt)

De grootste raketlanceerplaats (bouw 1955) ter wereld, het Kosmodroom van Bajkonoer ligt in Kazachstan

Kosmodroom van Bajkonoer

Daar vandaan vertrok de 27-jarige kosmonaut Joeri Gagarin op 12 april 1961 als eerste mens voor een reis door de ruimte in ruimtecapsule Vostok.*)

Misschien minder bekend, vandaar ging ook een vrouwelijke ruimtevaarder, Valentina Tereshkova op 16 juni 1963 de lucht in om de eerste vrouw in de ruimte te worden

Ik las dat het Kosmodroom van Bajkonoer sinds de val van de Sovjet-Unie wordt gehuurd door Rusland voor een prijs van 115 miljoen dollar per jaar.

Door het nazoeken en schrijven van dit blog is Kazachstan “iets” meer gaan leven voor mij, ik hoop voor u ook.

*)Na één rondje om de aarde landde Gagarin weer in zijn moederland, 26 kilometer ten zuidwesten van de stad Engels. De legendarische vlucht had 108 minuten geduurd en ging de geschiedenisboeken in als de eerste bemande ruimtemissie ooit.

Marlene, dochter van de Alpen

Zoals ik al eerder blogde lees ik ALLES wat los en vast zit en ik in mijn handen krijg.
Onlangs was dat een folder (in boekjesvorm) die ik kreeg bij de groenteman met de titel: Marlene, Seasonal Art Book!

In het boekje kunstwerkjes van verschillende artiesten, allemaal geënt op de Marlene appel, zoals er op het merkje staat “Daughter of the Alps”*)
Een leuke manier van reclamemaken!

Het blijkt dat de Italiaanse provincie Zuid Tirol vol staat met appelboomgaarden en dat de lekkerste van al die appels de Marlene is.

Marlene zegt daar zelf over: “Mijn vader is de berg. Mijn moeder is de mediterrane zon. Ik ben Marlene, dochter van de Alpen” (welke pr man/vrouw zou dát bedacht hebben?)

De Marlene appel is niet alleen gezond ( vitaminen, mineralen en antioxidanten) maar doet ook “wonderen” voor de huid.

De bovenstaande 2 schuingedrukte zinnen zijn (knap?) pr – gepraat.
Nu de feiten:

Er blijken 7 varianten van Marlene te zijn: Golden Delicious,Royal Gala,Granny Smith, Fuji,Red Delicious, Braeburn, Stayman Winesap!

Allemaal met een certificaat: Indicazione Geografica Protetta = beschermde geografische aanduiding

Marlene is een handelsmerk van het VOG Consortium (opgericht in 1945 met handelsmerk ”What one cannot do alone, many can do together” – coöperaties dus)
Op 10.900 hectare in Zuid Tirol worden de appels geteeld. En ze zijn sinds 2008 verkrijgbaar op de Nederlandse markt .
De nieuwe sticker óp de appel werd speciaal ontworpen door de Italiaanse kunstenaar Luca Santella
De afbeelding wil laten zien hoe de natuur, midden in de winterkou rust, om met meer energie en kleur dan ooit te voren te ontwaken mét de Marlene appels.

Een aantal van afbeeldingen van dit boekje zijn een tijdje geschilderd op de trams van Milaan te zien geweest! Over exposure gesproken!

Misschien is het een idee om toch maar eens één (of meer) Marlene appeltjes te proberen?

Toen ik dit blog gemaakt had vond ik het idee van die 4 kunstwerkjes leuk, dus heb ik lijstjes gekocht en is mijn lief aan het inlijsten gegaan.
We hebben 4 van de appelportretjes opgehangen (wisselen kan altijd nog)
Waar een blog al niet toe kan leiden!

*) mij deed zo’n titel meteen denken aan vroegere boekjes van Heidi en Peter. Heidi een weeskind uit de Alpen, met plaatjes van een meisje huppelend in aan Alpenwei, bergen op de achtergrond

Buitenlandse kruisbessen

De Chinese kruisbes is een vrucht die wij in Nederland kennen onder de naam kiwi.
Deze vrucht komt, de oorspronkelijke naam meldt het al, uit China.
Rond 1900 kwamen enkele kiwizaden terecht in Nieuw-Zeeland, waar de planten door Nieuw-Zeelandse tuinders verder werden veredeld. Daar hebben ze de Chinese Kruisbes ook “vernoemd”.

Vernoemd naar een vogel; de kiwi. Deze komt alleen in Nieuw Zeeland voor en is een niet- vliegende ietwat donzige vogel, vandaar dat de uit China afkomstige kruisbes daar kiwi genoemd werd.
Als kiwi is deze vrucht inmiddels in de hele wereld bekend (de kiwivogel zelf werd door de Maori’s zo genoemd omdat het mannetje zo’n geluid( “kiwi”) naar vrouwtjeskiwi’s maakt; een onomatopee dus)

Kiwi’s (de vruchten) hebben warme temperatuurnodig en worden, behalve in Nieuw Zeeland ook in Noord-Amerika (Californië) en Italië gekweekt.( De kiwi’s die we hier in Nederland eten komen van mei tot november uit Nieuw Zeeland, van december tot mei uit Italië)

Ooit hebben we op een camping in Frankrijk gestaan waar kiwi’s werden gekweekt. We stonden tussen de rijtjes kiwibomen in! Helaas waren we er NIET in de tijd dat de kiwi’s rijp waren.

De inhoud van een kiwi.

Van de kiwi kun je ook de schil eten, het schijnt zelfs gezond te zijn (bevat vezels, goed voor de stoelgang)
Kiwi’s bevatten de peptide kissper (beschermt tegen ontstekingen)
Kiwi’s zijn erg gezond: In kiwi’s zit per 100 gram gemiddeld 7 gram fruitsuikers wat relatief laag schijnt te zijn t.o.v andere exotische vruchten.
Kiwi’s zijn extreem rijk aan kalium ( instandhouding van een juiste bloeddruk)
De kiwi “verslaat” de sinaasappel betreft vitamine C en antioxidanten; in een kiwibes zit nog meer.

Bovenstaande is eigenlijk een (vrij lange) inleiding voor een nieuw product dat ik onlangs “tegen kwam” en gekocht heb: mini kiwi’s, ook wel Siberische kruisbessen genoemd.
Deze komen uit, de naam geeft het al weg; Siberië én het noorden van Japan én Oost- Mantsjoerije.
De plant is, evenals zijn grote broer, een krachtige klimmer. In tegenstelling tot de kiwi, is de minikiwi winterhard. Daardoor kunnen de kiwibessen geteeld worden in gebieden waar de kiwi zelf niet groeien kan (in Ned. en België rijpen de kiwibessen “gewoon” aan een struik buiten!)
Deze kiwibessen hebben de grootte van een druif; er schijnt zelfs wijn van gemaakt te kunnen worden!

In tegenstelling tot de Kiwi (en Zespri) die hier helemaal ingeburgerd zijn heeft de kiwibes moeite hier voet aan de grond te krijgen. IK had ze ook nog nooit eerder ergens gezien.
Eén van de oorzaken dat ze hier niet vaak te zien zijn, schijnt het feit te zijn dat ze tot niet lang na de oogst goed te houden zijn.
Ik heb er nu een paar gegeten en vind ze inderdaad net minikiwi’s.
Ze zijn rijk aan mineralen en de kiwibessen schijnen een nog hoger vitamine C gehalte te hebben dan de kiwi’s zelf.
De kiwibessen die hier in Nederland (soms) te koop zijn schijnen voornamelijk uit Chili te komen, zo las ik ( de mijne dus niet, die komen uit Italië en hebben dus gelukkig minder vlieguren)

Herkomst Mauritanië

Officieel de Islamitische Republiek Mauritanië is een (groot) land van 1.030.000 km² oppervlakte. Het grenst aan de Westelijke Sahara (1564 km), Algerije (460 km), Mali (2236 km) en Senegal (742 km). De grens met Senegal wordt gevormd door de rivier de Senegal
De kustlijn van het land is 547 kilometer lang.

Het land bestaat voor het grootste deel uit woestijn en steppe.

Het oorspronkelijke Mauritanië, een oud koninkrijk, lag in het huidige Marokko en Algerije.

Mauretania Caesariensis was vanaf 44 na Chr. een Romeinse provincie. Het was het oostelijk deel van het oude koninkrijk Mauretanie (grofweg nu het noorden van het huidige Algerije)
Ook Mauretania Tingitana , vroeger het westelijk deel van het oude koninkrijk (tegenwoordig het noorden van Marokko) was een Romeinse provincie, die in de zelfde tijd ontstond. De hoofdstad van die provincie werd Tingis (het huidige Tanger)

Het oorspronkelijke oud Koninkrijk Mauretanië lag zo’n 800 kilometer bij het huidige Mauritanië vandaan. Ooit besloeg het Berberse koninkrijk Mauretania het gebied van de Algerijnse en Marokkaanse kust tot het Atlasgebergte.
Een deel van de Berbers trok lang geleden naar het zuiden, naar West Afrika.
Dát territorium kwam in 1904 in handen van de Fransen, zij noemden DAT gebied Mauritanië, naar het oude koninkrijk dat honderden kilometers noordelijker lag.

Herkomst Amerika en Venezuela

Amerigo Vespucci (1454-1512) geboren in Florence, bankier in dienst van de familie De Medici, moest in 1492 naar Sevilla om daar economische zaken van de familie te behartigen.
Daar kwam hij in contact met zeevaarders en besloot hij ontdekkingsreiziger te worden.
Hij was één van de mensen die ervan overtuigd waren, dat Columbus in 1492 een compleet nieuw en onbekend continent had ontdekt en dat het NIET Azië was, zoals Columbus tot zijn dood had volgehouden. [Columbus dacht dat hij Indië had bereikt en noemde de lokale bevolking Indianen]

De belangrijkste reden achter Vespucci’s Spaanse ontdekkingsreizen, was dan ook om opheldering te brengen in deze kwestie.

Amerigo Vespucci en Christoffel Columbus

In 1503 schreef Vespucci (als eerste) dat het land dat Columbus eerder ontdekt had géén Azië was, maar een nieuw continent.
Een Duitse cartograaf ( Martin Waldseemüller) stelde voor om dit “nieuwe land” afgeleid van Verspucci’s Latijnse voornaam Americus te noemen; America.
Dit voorstel werd gevolgd en op een landkaart van Rumold Mercator (1538) is Terra Americi terug te vinden als naam voor het volledige continent, inclusief Noord Amerika

Tijdens een reis door Zuid-Amerika zag Vespucci huizen op palen bij het Meer van Maracaibo ( met 13.500 m2 km, grootste meer van Zd Amerika) Dit deed hem denken aan Venetië, dus noemde hij het daar Veneziola (= klein Venetië) Later werd Veneziola – Venezuela!

Venezuela is een republiek met Caracas als hoofdstad. De bevolking, ca 28.644.603 mensen, hangt voor 96% het katholieke geloof aan en de officiële taal is het Spaans.

*) foto: Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=48309

Herkomst naam Nieuw Zeeland

Ontdekkingsreiziger Abel Tasman (1603-1659)*) voer in 1642 langs een onbekend land dat hij Statenlandt noemde.

Hij dacht namelijk dat het vastzat aan Statenland (waarvan toen gedacht werd dat het vastenland was en waarvan later werd ontdekt dat het een eiland was [in de buurt van Argentinië]
Tasman was door slecht weer een “eind” uit koers geraakt

Er was in zijn tijd sprake van een mysterieus continent Zuidland.
Tasman was de eerste Europeaan die het tot dusver onbekende land, dat later het Zuidereiland (samen met het Noordereiland nu Nieuw Zeeland) genoemd werd, bezocht.

Nadat de Nederlandse zeekapitein Henk Brouwer in 1643 bewees dat het niet Stateland was dat Abel Tasman had aangedaan was, werd de naam door Nederlandse cartografen (men denkt kaartenmaker Joan Blaeu) veranderd in Nova Zeelandia.
De naam Zeeland bestond al in Nederland als provincie, vandaar de toevoeging NOVA , nieuw.
De Britse luitenant James Cook vertaalde dit op zijn beurt naar New Zealand.

De eerste bewoners waren Maori’s, zij kwamen enkele eeuwen eerder dan Tasman op het eiland.
Maori betekent: normaal, gewoon persoon.

Ook hun taal heet maori

Er was een paar keer in de geschiedenis sprake van dat het land een andere vlag zou krijgen.
De huidige vlag is gebaseerd op de Engelse vlag (onderdeel Gemenebest) én de 4 helderste sterren van het sterrenbeeld Zuiderkruis.
In 2016 werd er uiteindelijk een bindend referendum gehouden over de keuze van de vlag: 56,6% van de bevolking had géén behoefte aan een nieuwe vlag. De oude bleef

Nieuw ontwerp vlag met varen en de oude vlag

Ik ben in Nieuw Zeeland geweest; met zijn vieren zijn we rondgetrokken in een camper.
Helaas alleen op het Noordereiland, nét toen we naar het Zuidereiland zouden vertrekken kwam er een aardbeving, waardoor oa. de kade bij de veerboot beschadigd werd en er niet overgevaren kon worden.
Een paar van onze foto’s van het Noordereiland

Een prachtig Zuidereiland!

*) tevens ontdekker van het naar hem genoemde Tasmanië: De gouverneur van Nederlands-Indië Antonie van Diemen , gaf Abel Tasman opdracht voor een ontdekkingsreis naar het vasteland van Australië. Op zijn reis ontdekte Tasman een eiland, hij noemde het naar zijn opdrachtgever: Van Diemensland.
Het eiland werd op 1 januari 1856 hernoemd in Tasmanië, naar zijn Nederlandse ontdekker