T.v. serie: Doc Martin

Een briljant vaatchirurg in Londen, Martin Ellingham, ontwikkelt van de een op de andere dag paniekaanvallen als hij bloed ziet. Hij moet zijn werk opgeven en besluit huisarts te worden in een slaperig dorpje in Cornwall (en te hopen dat er weinig “bloederige dingen zich voordoen)
Het stadje waar hij huisarts wordt heet in de serie Portwenn ( in werkelijkheid Port Isaac).

De arts kent dit dorpje van vroeger; als kind ging hij logeren bij zijn tante Joan, die er ook nu nog woont (en hem af en toe even “uitlegt” hoe anders het toegaat in Portwenn dan in Londen”

Voor kijkers die houden van Engeland zijn de beelden van de omgeving al een traktatie. Je kunt je meteen voorstellen dat Engeland en Frankrijk ooit aan elkaar zaten. Cornwall heeft een bijna “Franse” uitstraling maar dan met Engelsen erin!

De huisarts die praktijk had vóórdat Ellingham in Portwenn kwam werd bij zijn voornaam genoemd; In weerwil van wat deze dokter wil; hij verbetert Doc Martin altijd in Doc Ellingham, blijft hij Doc Martin.

De serie is: humoristisch maar heeft ook een “gevoelige” kant, er wordt schromelijk in overdreven, maar tegelijkertijd wordt het stukje “werkelijkheid” daardoor wel duidelijk

Een chirurg is gewend dat er naar hem geluisterd wordt, in Portwenn weten de mensen zelf (meestal) wel wat goed voor hen is; naar de dokter wordt alleen geluisterd als ze het echt niet meer weten óf het hen goed uitkomt. Een aparte ervaring voor een (briljant) vaatchirurg uit Londen.

Het “loyale” uit een klein dorp komt mooi tot uitdrukking als de dokter zijn (zeer slecht functionerende) assistente ontslaat; het dorp gaat daarna niet meer naar de dokter!

dokterswoning

Martin Clunes speelt dokter Ellingham.
In 2004 werd de serie voor het eerst (door ITV) in Engeland uitgezonden.
In Nederland NU op maandagavond op RTL 8

Halloween, Allerheiligen, Allerzielen, Sint Maarten

De naam Halloween is afgeleid van All Hallows Eve: de avond vóór Allerheiligen.
Allerheiligen is op 1 november; een katholiek feest waarop alle heiligen en martelaren worden herdacht.

De dag ervoor 31 oktober is Halloween.

In de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, Samhain ( Keltisch voor Nieuwjaarsdag, zowel als voor het woord voor November)
31 oktober was dus Oudjaarsavond. De oogst was dan binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag

De Kelten, die dit feest vierden geloofden dat alle gestorvenen van dat afgelopen jaar terug zouden komen op die dag en bezit zouden nemen van een lichaam. Om boze geesten af te weren en zich voor hen “onherkenbaar” te maken droegen mensen op die avond een masker en maakten een afschrikwekkende lantaarn.

De Kelten hadden toen nog geen pompoen, maar holden bieten en knollen uit om er een lichtje in te doen en zo de geesten te laten schrikken.
Pompoenen horen dus niet van oudsher bij het Halloweenfeest, oorspronkelijk komen ze uit Midden en Zuid Amerika waar ze door Indianenstammen (9.000 v.Chr) werden gekweekt. Toen Ieren massaal gingen emigreren (20ste eeuw) ontdekten ze daar de pumpkin en gebruikten ze die om hun lantaarns met Halloween van te maken.(De grootste pompoen ter wereld werd door een Belgische teler geteeld: 1190 kg woog deze (Guinness World Records)

Dan is er nog 2 november, wéér een Katholiek feest : Allerzielen: men herdenkt de overledenen
Vroeger (9^e eeuw) gingen arme Christenen op die avond langs de deuren; ze bedelden om zielencake (brood met krenten). In ruil daarvoor zeiden ze een gebed voor een gestorven bekende van de gulle gever. Door die gebeden zou de overledene eerder in de hemel komen, geloofde men.

Allerheiligen, Allerzielen en Halloween vermengden zich.
Nu gaan kinderen verkleed langs de deuren en roepen ”trick or treat”; degene die opendoet wordt bang gemaakt en om dat “af te kopen” geeft hij of zij de kinderen snoep.

Dit laatste gebruik kennen we ook op een “concurrerend” feest; Sint Maarten.
Dit feest is genoemd naar “Martinus van Tours” (316-397), bisschop van Tours en volgens velen een van de belangrijkste grondleggers van het Katholieke Christendom in Gallië.

HIJ was de man (toen nog soldaat) die de helft van zijn mantel aan een bedelaar gaf. (Ik vond het altijd een beetje “stom” waarom gaf hij zijn hele mantel niet aan de kou lijdende bedelaar. NU pas las ik dat de Romeinse soldaat de helft van zijn mantel gaf omdat alleen de helft van hem was, de andere helft van de mantel behoorde aan het Romeinse leger toe!)

(kunstafdruk van Simone Martini )

Dit is de Christelijke versie van het Sint Maartenfeest er is ook een andere, heidense versie
Rond 11 november moest vroeger de oogst binnengehaald zijn en ging het vee op stal. Op die dag werden grote vuren ontstoken. Dit gebruik kwam voort uit een Germaans feest ter ere van Wodan, de Germaanse oppergod. De vuren en dankoffers waren bedoeld om de vruchtbaarheid van het land en vee af te smeken.

Tuintaferelen met Halloween, compleet met lichtjes, geluiden (hol gelach) en bewegende armen.

VN op de Lange Voorhout

Op 23 okt. Schreef ik een blog over de lustrumviering van 75 jaar Verenigde Naties.
De tentoonstelling”75 jaar VN in 75 verhalen” in Den Haag ben ik zelf gaan zien.
Het hoosde van de regen, hetgeen de “beleving” niet helemaal tot zijn recht liet komen.
Hoewel….. de VN heeft veel goed gedaan, maar het feit dat het NODIG was is op zich eigenlijk wel om te huilen, dus dáár paste de regen prima bij.

Hier, op de Lange Voorhout in Den Haag kun je even stil staan bij 75 jaar Verenigde Naties.
De oprichter van onderzoekscollectief Bellingcat, Elliot Higgings staat er met tekst, maar ook vredesactivist Garry Davis en ook “onze eigen” Arjan Erkel cultureel antropoloog en ooit medewerker van de hulporganisatie Artsen zonder Grenzen (ontvoerd in Dagestan in 2002).

Nog buiten (gratis zonder reservering) te zien tot 29 november a.s.

Pop art.

Begin dit jaar (vóór het Coronatijdperk) waren we in Budapest, een geweldig mooie stad (zie eerdere blogs oa.13 jan 2020)

Daar hebben we een bijzonder winkeltje ontdekt met Pop art (popart) spullen en heb ik, als souvenir van de stad, er een Popart trui gekocht. Ik vind hem erg leuk.
Deze week had ik hem aan en vroeg ik aan iemand hoe mijn “Popart trui vond” Hij fronste bij de term Popart. Bij Popart dacht HIJ aan kunst in de stijl van Amerikaanse Andy Warhol en Roy Lichtenstein en de Britse David Hockney
Niet aan een soort afbeelding als op mijn truitje staat.

Eenmaal thuis ging ik eens zoeken naar de definitief van Popart, de kunststroming die tegelijkertijd in Engeland en Amerika is ontstaan, in het midden van de jaren vijftig (met de piek in de jaren zestig van de vorige eeuw)

Ik vond als een soort definitie: Popart is het in beeld brengen en de verheerlijking van de consumptiemaatschappij met behulp van alledaagse afbeeldingen en triviale voorwerpen.
Veel popartwerken zijn op de eerste plaats decoratief en hebben nauwelijks een diepere boodschap.
EN
Thema’s uit de Popart zijn vaak alledaagse gebruiksvoorwerpen uit de consumptiemaatschappij of onderwerpen die zijn ontleend aan stripverhalen en reclame.
EN
De werken wekken vaak de indruk een verheerlijking van het consumentisme te zijn.
EN
Kunstenaars die werken vanuit de Pop art stroming schuwen het niet om hun eigen werk in grote getallen te herdrukken. Deze visie past bij de houding van de consumptiemaatschappij.

Hieruit maak ik op dat het niet zo makkelijk is om iets al dan niet als Pop art te bestempelen, geen zuiver criteria WAT het onderwerp én de stijl moet zijn; alledaagse voorwerpen en ….. van alles verder, wel duidelijk herkenbaar

We kennen allemaal de bekende werken Andy Warhold met “zijn” Marilyn, Roy Lichtenstein met zijn strips en David Hockney met (oa) zijn zwembad. En misschien ook wel James Rosenquist met de afwas.

Deze werken herken je meteen als Popart!

Toen ik op internet zocht naar popart van niet-bekende meesters vond ik ook een popartkunstwerk van kunstenares Irena, (zonder achternaam maar MIJ onbekend)
Dit werk deed mij wél ( een beetje) denken aan de afbeelding op mijn trui ( waar overigens de tekst Popart opgedrukt staat)

Iedereen mag van mijn trui vinden wat hij (of zij) wil, al dan niet tot Popart behorend, voor mij vertegenwoordigd hij (of is een trui een zij?) Pop art én een bijzondere tijd in Budapest.

(Nog) geen totale lockdown

Het persmoment is geweest (niet te verwarren met de persconferentie, die komt volgende week!) Deze keer andere locatie én geen blauwe achtergrond. Wat was de boodschap dáár van?
Als het serieuze moment daar is maken we er (wéér) iets officieels van?

Dat het nu al serieus is daarvan zijn de meeste van ons zich wel bewust.
Het nare is dat mensen “Coronamoe” worden en regels aan hun laars gaan lappen, waardoor het virus zich verder verspreiden kan.
Begrijpelijk van mensen (we zijn het allemaal ZAT) maar zeker niet verstandig; eerder DOM!

Waren we eerst nog geschokt (april) door de omvang van dit virus, NU grijpt het veel meer om ons heen. Wie kent er nu NIEMAND die Corona heeft? Iedereen heeft wel een broer, collega, tante, vriend of buurman die HET heeft.
We zijn (nog) niet in lockdown maar al heel wat mensen zijn “ vrijwillig” in quarantaine omdat ze in de buurt van iemand waren die NU het virus heeft. Erg verstandig, maar ook ingrijpend voor die mensen, hun naasten en hun werkgevers.
Ik ken een alleenstaande moeder die nu al haar vakantiedagen heeft opgemaakt aan “thuisblijven omdat een kind ernstig verkouden was”; een pasgeboren baby die al in en uit ziekenhuis is geweest omdat het Corona had en weer terugkreeg; een stel wat samen in quarantaine is omdat ZIJ een collega had die Corona blijkt te hebben; een kledingverkoopster die mét mondkapje voor, toch ook Corona heeft gekregen; een verpleegster die maar niet echt beter worden kan.

Er gebeuren verontrustende dingen in de hoofden ván (en soms ook door daden van) mensen die “het niet meer aankunnen”; mensen die HET ontkennen (complottheorie) en mensen die hun eigen zin doen (om wat voor reden dan ook)
De media meten dat breed uit, wat naar mijn mening, NIET helpt, misschien zelfs wel het tegenovergestelde.
Er zijn ook mensen die economisch gezien het water NU AL aan de lippen staat en doodsbang zijn voor meer maatregelen, ondernemers die net in 2020 een zaak begonnen waren; die nét behoorlijk geïnvesteerd hadden en ondernemers die het in 2019 nét redden en nu dus NIET meer

Het rare is dat vaak niet het VIRUS de schuld krijgt maar de regering (en). De maatregelen zijn te veel, te laat, te vroeg, verkeerd er is van alles mis mee, maar waarom realiseren mensen niet zich dat de regering HET OOK NIET WEET, dat alles gebaseerd is op prognoses ? Dat ze maatregelen nemen op basis van wat ze WETEN, én dat ze veel NIET weten. Links of rechts, politici weten het niet, laten zich adviseren, maar er MOETEN NU maatregelen genomen worden. Welke?
Achteraf zal het allemaal te beredeneren zijn, we hadden dit en moesten eigenlijk dát; Ja achteraf!

Maar we zitten in het NU!

We zitten erin, we komen eruit, maar WANNEER?
Laten we doen wat verstandig is afstand houden, niet te veel mensen bij elkaar, mondkapjes *) dragen als 1,5 meter niet haalbaar is en thuisblijven als we klachten hebben.
Bescherm elkaar, bescherm jezelf.

*) Ze zijn NIET afdoend wordt er geschreven: ze helpen máár 50% voor de drager en 40% voor de naasten. Stel dat dát zo is (geleerden zijn het er NIET over eens) dan nog; BETER dan NIETS! Het helpt wel IETS, plus het feit dat door het dragen van zo’n (on)ding je bewust bent van de situatie!

Lambertikerk – Zelhem

In Zelhem, een Gelderse plaats in de gemeente Bronckhorst staat de protestantse, in de 15^e eeuw gebouwde Lambertikerk, genoemd naar de katholieke patroonheilige van de textielarbeiders: Lambertus van Maastricht. (Lambertus was de bisschop van Maastricht van 670 tot aan zijn dood in 705)

De kerk staat midden in Zelhem, op de plek waar rond het jaar 800 door Ludger (een Friese missionaris) een kapel is gesticht.

Het is een open kerk, letterlijk: de kerkdeur staat open en is vrij toegankelijk.

Nu wij er zijn, eind oktober, guur en koud staat de kerkdeur ook uitnodigend open.
Er staat kunst in de kerk die we graag even willen zien.
Helaas is het licht in de kerk NIET aan en hoewel er door de prachtige ramen wel licht valt op het middenschip*) van de kerk, zijn de zijkanten behoorlijk donker.
En dát is nu net waar de beelden staan in het halfdonker

We gaan niet naar het kerkse lichtknopje zoeken, de kerk is verder verlaten en straalt een serene rust uit, dát laten we zo!
De beelden zijn zeer apart en ik probeer er wat foto’s te maken, die bijna geheel zwart zijn (thuis kan ik er nog een paar een beetje oppeppen)
Er is gewerkt met “gewone” voorwerpen, zo herken ik een kaasschaaf en vorken.
Apart, aansprekende kunst, waar we helaas geen folder van vinden, zodat de maker van deze vogel, vissen en insect voor ons onbekend blijven.

*) de “lichte” interieurfoto is niet van mij en dus ook niet TOEN gemaakt.

Gezondheid!

Toen ooit de pest over de wereld rondwaarde had men geen idee waar dat van kwam. Het enige wat men kon doen was bidden en hopen dat het “over ging”
Men dacht wel dat de ziekte werd verspreid door niezen, dán werden immers speekseldeeltjes verspreid!

De 64 ste paus van de katholieke kerk Gregorius I (pontificaat 590-604) bijgenaamd De Grote werd geconfronteerd met een pestepidemie in Rome, nét toen hij aantrad. Hij spoorde iedereen aan om de zegeningen van God aan te roepen als iemand nieste.
Als een paus dat zei, dan deed je dat!

In Engeland zegt men nog steeds: Bless you als iemand niest, vroeger :”God bless you“.
Hiér is het oorspronkelijk “Heer ontferm u” tot “Gezondheid” verworden.
De gezondheidswens is voor zo wél de niezer als degenen die er in de buurt staan!

Vroeger dachten de Grieken en Romeinen ook dat je ziel je lichaam kon verlaten als je nieste, je hield dus je hand voor je mond en riep de hulp in van een oppergod: Jupiter, in hun geval.

In Spanje geloofde men dat de duivel tijdens het niezen (estornudo) in je lichaam kon kruipen, dát moest bezworen worden door meerdere malen Jésus (Spanje is grotendeels katholiek ) aan te roepen. Tegenwoordig doet men dat, in Spanje, nog maar één keer (las ik)

Er zijn ook landen waar omstanders bij de eerste nies van iemand iets anders zeggen dan bij de 2^de nies. In Frankrijk bv., Daar zegt men bij de eerste nies” A tes souhaits” (op je wensen) en bij de 2^de nies “ A tes amours” (op je liefdes)

Nog even over niezen:

* Niezen is bedoeld voor het reinigen van prikkelende stoffen uit het ademhalingsstelsel;
* De snelheid van de lucht bij een nies kan theoretisch oplopen tot zo’n 160 km per uur;
* Gemiddeld produceer je zo’n 85 decibel met je snotuitstoot;
* Tijdens het slapen wordt je niesreflex onderdrukt;
* Het wereldrecord niezen staat op 976 dagen;
* Volkswijsheid: 3x niezen achter elkaar betekent : morgen goed weer

Nu, in Coronatijd is hoesten én niesen “verdacht“. Mensen denken dat de niezer “misschien wel besmettelijk is en lopen met een grote boog om de niezer ( of hoester) heen óf zeggen iets in de trant van ” Had u niet beter thuis kunnen blijven?”

Ik las ergens dat je vroeger nieste om te maskeren dat je een windje liet en in Coronatijd een wind laat om te maskeren dat je niest!

Nog een Noordpoolbericht

Eerder al (18 okt) blogde ik over het smelten van het ijs van de Noordpool , wat in rap tempo gebeurt, (verwacht wordt dat in de zomer van 2050 de Noordpool ijsvrij zal zijn) maar er is daar meer aan de hand.

Wat er namelijk óók gebeurt is dat de magnetische “Noordpool” verschuift. Dat is “normaal” maar nu verschuift hij sneller (van Canada richting Siberië) Het aardmagneetveld verandert doordat er op 3.000 km diepte onder de aardlaag vloeibaar ijzer in kolommen rondkolkt. De stroming wordt gestuurd door de draaiing van de aarde, daarom liggen de magnetische noord- en zuidpolen ook altijd in de buurt van de geografische polen*)

Om de 5 jaar passen wetenschappers het World Magnetic Model aan (het magneetveld gebruiken we oa. om te navigeren, vliegtuigen en de scheepvaart)
Het magneetveld beweegt echter de laatste tijd zo snel dat wetenschappers genoodzaakt zijn het model eerder dan gepland aan te passen.

Bron New Scientist:
Wetenschappers proberen te begrijpen waarom het aardmagneetveld zo dramatisch verandert. Sommige vermoeden dat het een voorbode is dat de magnetische polen van de aarde binnenkort zullen omkeren. De polen ruilen gemiddeld één keer per 300.000 jaar van plaats. De laatste keer dat het gebeurde, is inmiddels al 780.000 jaar geleden

*) De noordelijke magnetische pool werd voor het eerst gemeten in 1831. Vanaf ongeveer 1990 nam de snelheid van de verschuiving toe: van zo’n 15 kilometer per jaar naar ongeveer 55 kilometer per jaar (150 meter per dag) [Bron New Scientist]

Najaarseditie Fairtrade Week

Van 24 oktober t/m 1 november staat Eerlijke Handel in ons hele land in het zonnetje. Supermarkten promoten die week hun Fairtradeproducten en vrijwilligers organiseren allerlei activiteiten om ons, consumenten, te laten zien hoe belangrijk eerlijke handel is.

Eerlijke handel of fairtrade is een term die in onze westerse wereld wordt gehanteerd als beschrijving van internationale handel die gericht is op duurzame ontwikkeling in ontwikkelingslanden

Ik heb in het verleden lang gevrijwilligd bij een Wereldwinkel. De Wereldwinkels hebben een doel: eerlijke handel onder de aandacht te brengen en te promoten. Oorspronkelijk begonnen wereldwinkels met koffie en later is dat uitgebreid naar allerlei artikelen.
Koffie bleek een goed artikel om mee te beginnen: Per jaar drinken we (nu) in Nederland in totaal zo’n 1.800 Olympische zwembaden vol aan koffie. Dat is 4,5 miljard liter.
Door de verkoop onder Fairtrade voorwaarden ontvangen boerenorganisaties ten minste de Fairtrademinimumprijs, die momenteel hoger ligt dan de marktprijs voor koffie. Daarnaast ontvangen zij een ontwikkelingspremie die boerenorganisaties naar eigen inzicht besteden, zoals aan productieverbetering, medische zorg of onderwijs.

In de Wereldwinkel verkochten we prachtige artikelen uit verschillende ontwikkelingslanden, niet alleen etenswaren maar ook sieraden, tassen en woonaccessoires. Artikelen met een verhaal zoals olifantenpoeppapier uit Sri Lanka.
Steeds meer kwamen de fairtradeartikelen ook in andere winkels. Winkels die een groter klantenbereik hadden dan ons kleine winkeltje. Uiteindelijk is déze wereldwinkel opgeheven. Misschien verdrietig maar ook enorm fijn dat Fairtradeartikelen “meer bereik hebben “ in winkels zoals HEMA en AH.
In 2019 kocht 87% van de Nederlandse huishoudens wel eens een Fairtradeproduct.
Dat is geweldig maar er wordt natuurlijk naar méér gestreefd. Vandaar deze Fairtrade-onder-de-aandacht-breng-week.

Nederland, als het op 9 na rijkste land van de wereld heeft het nu economisch zwaar, maar wat te denken van de ontwikkelingslanden? Ook daar heerst Corona! Door in deze tijd vaker voor een Fairtradeproduct te kiezen, kunnen consumenten hier hen een steun in de rug geven.

Voor, aangepaste, activiteiten in het kader van deze Najaars Fairtradeweek zie: https://www.fairtradenederland.nl/campagne/fairtrade-week-najaarseditie-20/

Ik vond de activiteit van de Fairtrade werkgroep Houten een goed initiatief:
Zij roepen iedereen op zoveel mogelijk eerlijke en duurzame kleding te kopen.
De werkgroep heeft hiervoor de Eerlijke Kleding Route gemaakt, zodat de consument weet waar hij(zij) voor eerlijke, duurzame kleiding in Houten terecht kan.( In de routekaart zijn elf winkels opgenomen waar eerlijke en duurzame kleding te koop is)
Eerlijke kleding is beter voor werknemers en het milieu en vrij van kinderarbeid. De route is te vinden op www.fairtradegemeentehouten. nl

*) Bron: Fairtrade Nederland

Wintertijd? Gewone tijd!

De nacht van 24 op 25 oktober gaat de Wintertijd beginnen, zo wordt ons voorgehouden.
Eigenlijk is het dan de gewone tijd weer.
De zomertijd is (in 1977) ingesteld (energiebesparend) en als deze, na 7 maanden geduurd te hebben, afgelopen is en we de klok weer terugzetten, zijn we dus weer terug op de GEWONE tijd.

De wintertijd duurt máár 5 maanden. Een ezelsbruggetje om te onthouden of de klok voor- of achteruitgezet moet worden is: Als het weer achteruit gaat, gaat de klok dat ook!*)

Ik schreef verleden jaar al in een blog (31 maart) dat de Europese Commissie erover dacht om zomer en wintertijd helemaal af te schaffen. Dát voorstel is aangenomen (410 stemmen voor, 192 tegen en 51 onthoudingen) alleen de tijd waarop e.e.a. ingaat is verschoven naar 2021.

De meeste EU-landen, waaronder Nederland zeggen meer tijd nodig te hebben om de bevolking en het bedrijfsleven te raadplegen. Ook is het belangrijk om niet “uit de pas te lopen” met de buurlanden.(Gaat elk land wachten met beslissen tot het buurland besloten heeft?)

Binnenlandse zaken heeft onderzocht wat het beste zou zijn, uitkomst: Permanente wintertijd is gezonder, permanente zomertijd is veiliger in het verkeer.

Ik ben benieuwd wanneer ik geraadpleegd word.
U?

*) Wij hebben een radiogestuurde klok ; het signaal komt van een atoomklok (staat in Mainflingen (D) en wordt doorgestuurd. Altijd op de seconde nauwkeurig; onze klok gaat automatisch van zomer naar wintertijd.

Ik heb geen idee of de atoomklok, als Nederland bepaald heeft welke tijd ze wil, wéét of ze ONZE klok nog moet verzetten?