Vogelraamstickers

In een publicatie las ik iets over vogels die zich “te pletter” vliegen tegen ramen en dat het slim is, om tegen die ramen waar dat kan gebeuren, vogelstickers te plakken.

Gelukkig gebeurt dat niet tegen onze ramen (wel ooit één keer een zachte klap, met een even versuft zittend vogeltje dat kort daarna weer wegvloog)

Nu stond er in de Volkskrant een stuk over deze raamstickers.
Stel dat u zo’n raamsticker nodig heeft, gekocht hebt en die opplakken wil, op welke kant van het raam zou u die sticker plakken?

Geloof het of niet maar daarnaar is onderzoek aan de William & Mary Openbare Onderzoeks Universiteit in Williamsburg, Virginia, USA gedaan. De resultaten van hun bevindingen (met 72 zebravinken)* zijn gepubliceerd in Peerj (wetenschappelijk tijdschrift over onderzoek in de biologische en medische wetenschappen)

In Amerika (misschien hier ook wel) worden 2 soorten raamfolie voor de vogelraamstickers gebruikt. De 2 merken gebruiken verschillende kleuren en lichtgolven om de vogels (op tijd) af te schrikken.
Dit effect blijkt verloren te gaan als de stickers aan de binnenkant van het raam worden geplakt!

Niet dat er géén vogels meer tegen het raam vlogen, bij de ene soort folie was het 40% minder, bij de andere soort 47% minder vogel/raambotsingen (het helpt dus wel maar niet afdoende)

hoogbouw USA en Nederland

Amerika heeft veel wolkenkrabbers, waar naar schatting 100 miljoen vogels zich jaarlijks te pletter tegen vliegen. Deze wolkenkrabbers staan vaak op de route van de trekvogels (vogels worden ook aangetrokken door het licht dat de ramen uitstralen)

Stickers plakken dacht ik dus meteen, maar…………….. Nu ik weet dat alleen de aan de buitenkant geplakte stickers effect hebben, begrijp ik ook dat er weinig wolkenkrabbersbewoners buiten hun raam gaan hangen (als die al zover open kunnen) om zo’n sticker te plakken.
De krant schrijft dat veel bewoners van torenflats/wolkenkrabbers e.d. het ook te duur vinden om dat te laten doen.
Waarbij ik dan denk: de ramen moeten toch ook ééns aan de buitenkant worden schoongemaakt, zou iemand die dát doet ( bij een wolkenkrabber – een industrieelklimmer of alpinist) dan niet een paar vogelstickers kunnen/mogen/willen plakken?

De Vogelbescherming hier in Nederland geeft de suggestie om stickers te gebruiken ( oa op de ramen van hoge flatgebouwen) van een nieuw, onlangs ontwikkeld folie. Ook deze moeten uit de buitenkant van het raam geplakt worden; ze filteren echter UV licht, wat tot gevolg heeft dat het menselijk oog de sticker(s) nauwelijks ziet.

Een onderzoek dat in Polen gedaan is, waar dit nieuwe folie op bushokjes geplakt wordt, wijst uit dat aanzienlijk minder vogels zó tegen de glazen bushokjes vliegen ( In Polen vliegen ca.1 miljoen vogels per jaar zich tegen ramen te pletter)

Ik keek even op internet bij verschillende aanbieders van vogelraamstickers, zowel gekleurde als silhouetstickers. Een enkele keer staat er “ Geschikt voor binnen en buiten” en soms “Plakken aan buitenkant van het raam” maar bij de meeste aanbieders stond er niets bij!

U weet het nu; stickers aan de buitenkant plakken als u vogels wil redden!

*) alle zebravinken hebben het experiment overleeft; 1 meter voor raam was een mistnet gespannen om ze op te vangen

Trap op

Verleden jaar in juli schreef ik een blog over het homoniem TRAP.
Sindsdien heb ik vele trappen gezien en soms gefotografeerd

Een trap fascineert me, vaak kun je niet zien wat er om de bocht ervan of bovenaan is. Het is, in het klein, een beetje als tussen de bergen wonen, je weet niet wat er aan de andere kant van de berg is…. totdat je er overheen bent. Met een trap is dat ook zo.
Tenzij het je eigen trap is natuurlijk, dan is “boven” de slaapkamer, de zolder of de badkamer of je keldertrap; beneden is dan de kelder!

Wat ook bijzonder aan een trap is, las ik onlangs

Regelmatig dagelijks traplopen vermindert de kans op overlijden met 15%.
Met traplopen verbrand je meer calorieën dan met joggen: met 30 minuten joggen en 15 min traplopen (trap óp) verbrand je hetzelfde aantal calorieën. (binnen óf buitentrappen)

Als je een paar keer per dag 2 minuten trap op loopt heeft dat én effect op je gewicht en op je cholesterolgehalte (Het is eigenlijk een kracht- en conditietraining inéén)

Een leuk advies, maar als ik 2 minuten trap op moet lopen, is dat in mijn geval na 2 trappen toch ook weer eerst naar beneden vóór ik weer 2 trappen op kan.[ Dus 2 minuten klokken is niet 2 minuten trap op lopen.

Wat ook zo maf met trappen lopen is dat je het ik weet niet hoeveel keren doet zonder erbij na te denken. Dan val je van de trap, breek je, zo als in mijn geval ooit, een heup, komt er de dag ná de val en de operatie een fysiotherapeut naast je bed staan “Gaat u even mee dan leer ik u traplopen”

Hmmm? Dan leer je op een piepklein trappetje met maar een paar treden ( wel een leuning) hoe je mét één kruk een trap op moet.
Dat moet je dan 2x op en af doen en dan zegt iemand “Prima, dat kunt u nu dus ook” en dan mag je naar huis! (gelukkig)

Na een aantal weken krukken weg en weer “gewoon” de trap op, eerst nog voorzichtig stapje voor stapje, maar na een tijdje ren ik weer net zo de trap op als eerst (naar beneden iets voorzichtiger, want toen viel ik)
Het gaat weer automatisch!

Een kwaadaardige bacterie

Kleine, eencellige organismen die je met het blote oog niet kunt zien die overal in je lijf kunnen zitten, dát zijn bacteriën

Bij een bezoek aan de mondhygiëniste zag ik op de leestafel een folder liggen over één van deze kwaadaardige organismen; nl de porphyromonas gingivalis, een veel te mooi klinkende naam voor een bacterie die zich via het tandvlees door het hele lichaam kan verspreiden.Het begint met parodontitis (= tandvleesontsteking) maar kan zich door het hele lichaam verspreiden en oa. hartziektes, Parkinson en diabetes veroorzaken.

Naar een mondhygiëniste ga je (word je verwezen) omdat de mond beter (dan je zelf doet/kan doen) schoongehouden moet worden. Tandplak en tandsteen moeten voorkomen of indien aanwezig verwijderd worden. Ik las dat één derde van alle mensen last heeft van zijn/haar tandvlees!

Tandplak is een biofilm, een laag micro-organismen omgeven door zelfgeproduceerd slijm dat zich vastgehecht aan een oppervlak. Biofilm op de tanden is de hoofdoorzaak voor cariës (tandbederf), periodontitis (tandvleesontsteking) en tandverlies!

In de folder las ik dat porphyromonas gingivalis zelfs een oorzaak kan zijn bij de ziekte van Alzheimer*), één van de (nog) grote mysteries in de geneeskunde.

Thuis las ik op de side van the New Scientist dat de heersende hypothese is dat de ziekte van Alzheimer ontstaat uit een gebrekkige controle over eiwitten en dat het bewijs zich begint op te stapelen dat de functie van amyloïde-eiwitten wel eens de afweer tegen bacteriën kan zijn.

Met name de bacteriën die tandvleesaandoeningen veroorzaken krijgen veel aandacht, omdat het bekend is dat tandvleesaandoeningen een belangrijke risicofactor zijn voor de aandoening.
New Scientist:
Bacteriën die een rol spelen bij tandvleesaandoeningen zijn al eerder gevonden in de hersenen van overleden alzheimerpatiënten. Tot nog toe was het echter niet duidelijk of deze bacteriën de ziekte veroorzaakten, of dat ze de hersenen binnendrongen doordat de aandoening het brein beschadigt.

Er wordt veel onderzoek naar gedaan en het feit dat verschillende (onafhankelijk van elkaar) laboratoria op één lijn zitten geeft goede hoop dat er een doorbraak komt.
New Scientist: Een vaccin voor tandvleesaandoeningen zou fijn zijn – maar als het ook de ziekte van Alzheimer stopt, zal de impact hiervan enorm zijn.

Terug naar de folder bij de mondhygiëniste: hierin word tegen de kwaadaardige bacterie de guided biofilm therapy aanbevolen: een volkomen pijnloze behandeling, die eerst d.m.v. kleuring de biofilm zichtbaar maakt. Door het zichtbaar maken kan de biofilm door de mondhygiëniste volledig worden verwijderd.

Tijdens het lezen van de folder (in de wachtkamer) word ik binnengeroepen :

Ik ben weer aan de beurt om met het Airflow apparaat behandeld te worden.
Het is ook nu weer even schrikken als ik, mét veiligheidsbril op voor het eventueel rondvliegende poeder, mijn tanden paars en roze zie kleuren: werk aan de winkel voor de airflow én de bedienende mondhygiëniste. Ik hoef niets te doen, alleen met mijn mond open te liggen én in het vervolg nóg beter te poetsen.

Het doet inderdaad géén pijn, maar om deze reinigingssessie als een “welness-belevenis” te bestempelen zoals de folder suggereert gaat me te ver, véél te ver.

Een andere “belofte” van de folder: Geen pijn 100% levensvreugde wordt maar half waar gemaakt, inderdaad geen pijn, maar al dat gelees over wát die porphyromonas gingivalis kan veroorzaken heeft me wel een beetje down gemaakt.

Maar straks thuis, ná de koffie (slecht voor je tanden, goed voor de troost) komt die levensvreugde wel weer terug

Kerstklassieker

De vrucht van de plant Vaccinium macrocarpon (in het Hollands lepeltjesheide of grote veenbes) de cranberry is, in saus, een echte kerstklassieker. Waarschijnlijk omdat de saus gecombineerd werd (en wordt) bij kalkoen (traditie in Amerika met Kerst én met Thanksgiving-diner )Cranberrysaus is een goede combi bij gevogelte en in het algemeen én bij wild!

De bessen komen van een kruipende heideplant met dunne stengels.
Ik wist dat ze in Nederland, (bijna) alleen groeien op het eiland Terschelling, maar hoe dat komt las ik onlangs pas in het blad Lekker (W)eten.

Het schijnt dat rond 1800 Amerikaanse koopvaardijschepen vaten met cranberry’s bij zich hadden. Scheurbuik (een ziekte waarvan nu bekend is dat het ontstaat na een langdurig tekort aan vitamine C) kwam veel voor onder zeelui en men had “ontdekt” dat als de zeelui af en toe een handje cranberry’s aten ze NIET ziek werden.*)

De Waddenzee was (is?) een verraderlijk stuk zee, er kwamen nog al eens wat schepen bij Terschelling in moeilijkheden of vergingen daar.
De regel was, dat alles wat op het strand aanspoelde van de gemeente was, maar wat in de duinen lag, was voor de vinder.
Dus: aangespoelde vaten werden de duinen ingerold en daar opengemaakt. Toen de “eerlijke” vinders de vaten de duinen ingerold hadden en ontdekten dat er zure bessen inzaten, kiepten ze de tonnen in de duinen leeg; de lege vaten ging wél mee, dat was nuttig als brandhout.

De plantjes hebben zure (heideachtige) grond nodig, dát was in de duinen volop, dus de bessen ontkiemden en vermeerderden zich op Terschelling

Dit zou natuurlijk een verzonnen verhaal kunnen zijn, maar er zijn bewijzen die dit verhaal staven! De Universiteit van Wageningen heeft uitgebreid onderzoek naar de Vaccinium macrocarpon van Terschelling gedaan, déze Terschellingse cranberry’s zijn zeker verwant aan die van de cranberryplantfamilies uit Canada en Amerika!

Het is een bijzondere teelt daar op Terschelling want de bessen groeien op het eiland in beschermde natuurgebieden (eigendom Staatsbosbeheer)
Terschellinger Cranberry is dus géén eigenaar van de bessenplanten!
Ze zijn geen bessenkwekers, ze besproeien niet als het droog is; schoffelen daar ook géén onkruid! Ze moeten het doen met wat de natuur hen geeft.
Als het regent tijdens oogsttijd (najaar) mogen ze het natuurgebied niet in omdat ze de natuur kunnen beschadigen (gevolg dan: een kleinere oogst)

Bijzonder is ook dat, zo vertelt de directeur van Cranberry Terschelling in Lekker (W)eten, dat de bessen door (een vaste ploeg) eilanders met de hand worden geplukt met een soort bak met tandjes (afgeleid van deze (foto) vroegere “kam”) Het schijnt zwaar werk te zijn en een traditie die van vader op zoon (en kleinzoon) wordt doorgegeven.

Tot slot van dit cranberryblog nog het recept van een cocktail mét cranberry sap! (niet bedacht op Terschelling)
Deze cocktail is niet echt bedoeld voor in de kersttijd (een zomercocktail eigenlijk), maar doe eens wild, gooi je haar los en probeer het NU, zonder alcohol kan ook! (wie weet smaakt het in december ook lekker)

Sex on the beach: Een glas met veel ijsblokjes, daarbij 30 ml wodka, 30 ml perzikenlikeur,90 ml sinaasappelsap en 30 ml cranberry sap
Voor alcoholvrij: Vervang perzikenlikeur door perzik sap en voeg geen wodka toe.

Zo’n cocktail kan natuurlijk “versierd” worden met een schijfje sinaasappel en/of kersje of parapluutje, maar het hoeft niet! (blaadje hulst er naast mag in deze tijd ook!)

Cheers

*) het gebruik van de cranberry als medicinale plant was al bekend bij de Noord-Amerikaanse indianen

**)Dit soort bessen werd door de Britse botanicus William Aiton in 1789 Vaccinium macrocarpon benoemd ( vaccinium = bosbes; macrocarpon = grote bes)

Het leven in één herinnering

Stel, er is een hiernamaals, daar worden al je herinneringen gewist, op één na.
Welke herinnering kies je dan?
Die vraag was de basis voor het promotieonderzoek narratieve psychologie van Jacky van de Goor. Honderden antwoorden op die vraag tekende ze op.

Onlangs volgde ik haar interactieve lezing over dit onderwerp. De lezing ging over zingeving, over wat belangrijk is/kan zijn in een mensenleven.

Het idee over het onderwerp van haar promotieonderzoek kreeg ze door de Japanse film “After life” (1998) onder regie van Hirokazu Koreeda . De film speelt zich af op het tussenstation tussen leven en dood: recent overleden personen kunnen daar, geholpen door gidsen, een moment uit hun leven kiezen om mee te nemen naar het hiernamaals.

Jacky vertelt in deze lezing over haar onderzoek naar de verhalen van herinneringen en wat dat opleverde. Zoveel verhalen van verschillende mensen qua leeftijd, sociale klasse, religie brachten bijzondere dingen aan het licht.
De verhalen gingen NIET over geld, succes of carrière maar vaak over verbinding.
Verbinding met andere mensen, met de natuur, met een Opperwezen, met jezelf.

De bedoeling van de vraag is NIET om dagen over het antwoord na te denken, maar spontaan iets in je te laten opkomen. Bij het erover nadenken speelt het verstand een té grote rol, er worden afwegingen gemaakt, bij spontaan naar boven komende herinneringen komt meestal het wezenlijke naar boven, zo vertelt ze.

Er wordt in de lezing ook participatie gevraagd, gekoppeld aan een andere deelnemer van de lezing wordt gevraagd een herinnering van de week voorafgaande aan de lezing op te roepen en te vertellen. Een herinnering van afgelopen 7 dagen is niet zo ZWAAR als één herinnering van je hele leven, maar ook daar kun je de essentie uit halen, door vragen van je zelf te beantwoorden: Waarom kies ik deze herinnering uit? Wat vind IK daar belangrijk in?

In de lezing wordt een citaat van filosoof Martin Buber (1878-1965) aangehaald
”Echt leven is ontmoeten”

Het zou mijn levensmotto kunnen zijn.
Toen ik dacht dat ik, ernstig ziek, dood zou gaan, kwamen vele herinneringen boven, géén één over materiele dingen, maar allemaal over verbindingen. Bijzondere ontmoetingen met mensen die me raakten. Vrienden en familie, maar ook bijvoorbeeld iemand die ooit in de trein tegenover me zat en waar ik een kort, bijzonder gesprek mee had.
Die ontmoetingen bleken voor mij het waardevolst te zijn, op het moment dat ik dacht afscheid te moeten nemen van het leven zoals ik dat kende.

Nog een citaat dat in de lezing genoemd werd en dat ik meteen genoteerd heb.
Van neuroloog/psychiater Viktor Frankl (1905-1997): “De zin van het leven ontdek je in de wereld, niet in je eigen geest” Een citaat waarbij ik meer tijd nodig had om het me eigen te maken maar waar ik uithaal dat je uit veel (alle?) ontmoetingen met mensen, hoe vluchtig ook, “iets” haalt dat je meeneemt in je verdere menszijn.

Eén verhaal in de lezing heeft mij bijzonder aangesproken, toen ik het later aan mijn partner vertelde liepen de tranen langs mijn wangen. Kennelijk had dit verhaal een diepe indruk op me gemaakt. Ik ben gaan onderzoeken welke elementen me in dit verhaal zo raken. Het vertelde me iets van mezelf dat ik misschien wel wist, maar dat was “weggezakt”.

Een interessante lezing die nog lang blijft “nazingen” in mijn hoofd.

Jacky van de Goor heeft een boek geschreven met de verhalen die ze hoorde en haar “ontdekkingen” naar aanleiding van deze verhalen.

De lezing was er één van Iederal.
Iederal streeft naar een wereld met meer compassie, solidariteit en duurzaamheid en daagt je uit met een frisse, nieuwe blik je denken, waarden en handelen onder de loep te nemen.
Iederal biedt een breed en gevarieerd programma van events op het gebied van zingeving.

Initiatiefnemer van Iederal is het Apostolisch Genootschap.
Zie voor events van Iederal: https://www.iederal.nl/

Tournesol.

Met vakantie in Frankrijk zie je, als je in het juiste seizoen gaat, enorme velden met zonnebloemen: een geweldig gezicht, waar ik persoonlijk altijd erg blij van word.

De tournesol, zoals de zonnebloem in het Frans heet: letterlijk draaizon, doet dát ook echt; de plant draait met de zon mee! De bloem begint de dag gericht naar het oosten en draait zich in de loop van de dag naar het westen. ‘s Nachts keert de bloem (langzaam) terug naar het oosten, zodat de bloem voor zonsopgang wéér oostwaartsgericht staat.

Ook in Nederland heb ik wel eens een zonnebloemveld gezien (en aan de “verkeerde” kant gefotografeerd)

In Science, één van de meest gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften ter wereld (vooral toegespitst op de natuur- en levenswetenschappen) stond ooit (2016) een onderzoek over de interne klok van de zonnebloem. Wetenschappers hadden experimenten gedaan met de zonnebloem en de invloed van licht op deze plant bestudeerd.

Ze plaatsten potten met zonnebloemen in een serre met constante belichting. Desondanks bleven de zonnebloemen enkele dagen ronddraaien.
Vervolgens imiteerden de wetenschappers met de belichting in de serre de beweging van de zon. De planten bleken enkel in staat correct mee te roteren met een natuurlijk lichtregime (bijvoorbeeld 16 uur licht en 8 uur duisternis), maar raakten in de war bij 20 uur licht en 10 uur duisternis. Beide waarnemingen wijzen op een biologische klok die de bewegingen stuurt.

Ook ontdekten de wetenschappers dat de oostelijke kant van de stengel sneller groeit dan de westelijke kant. ’s Nachts, als de planten opnieuw de andere kant op draaien, groeit de westelijke kant sneller. Én ze ontdekten dat, als de bloem volgroeit is, deze naar het oosten gericht blijft !
Dat heeft te maken met de bestuiving. Insecten houden van warme bloemen daarom richt de volwassen zonnebloem zich naar het oosten; warme bloemen trekken 5x meer bijen aan; dus de kans op verspreiding is groter!

Wat zit de natuur toch prachtig en in dít geval, zonnig, in elkaar!

Grijs worden/zijn

Bij mensen wordt de kleur van het haar bepaald door een bepaald pigment, genaamd melanine. De cellen van dit pigment gaan na verloop van tijd slijten. Wanneer de cellen niet langer melanine produceren, zal de kleur van het haar verdwijnen en wordt het haar grijs.
Grijs haar voorkomen kan niet, maar….. het blijkt wél dat roken de productie van melanine remt (het melanine waardoor je haren hun kleur verliezen en grijs worden!)
Ook (langdurig/vaak) meeroken kán invloed hebben op jouw haarkleur!
Er zijn meer dingen die op je haarkleur van invloed kunnen zijn: stress bijvoorbeeld. Mensen die veel stress hebben, krijgen eerder grijze haren!
Dus wil je géén grijze haren, dan regelmatig relaxen en ontstressen.

Grijs haar is een van de duidelijkste en meest universele tekenen van veroudering.
Veroudering is het proces dat leidt tot een toenemende kans op overlijden naarmate de kalenderleeftijd toeneemt.

Een hydra, weekdier, vertoont géén tekenen van veroudering dankzij een onuitputtelijk vermogen tot aangroei van al haar cellen.

Veroudering hoeft dus, voor sommige levensvormen, niet onvermijdelijk te zijn. [De hydra is dus onsterfelijk! Als ze dood gaat komt dat omdat ze niet aan eten kan komen, het te heet of te koud is of…. omdat ze wordt opgegeten]

De hydra mag dan “onsterfelijk zijn, de meeste dieren zijn dat wel en worden ouder en grijzer.
Progressive aging is een kleurafwijking bij oudere vogels, waarbij ze steeds minder pigment aanmaken en langzaam grijze plekken in de veren krijgen.

Vrouwtjes merel én een oudere merel met kleurafwijking

Het blad Physiological and Biochemical Zoology meldde, na onderzoek, dat wilde zwijnen met grijze haren juist fitter waren en minder last van oxidatieve stress (het opstapelen van schadelijke stoffen in cellen of DNA) hebben dan zwijnen met roodachtig haar.
Voor wilde zwijnen is het dus juist goed als ze grijs worden!

Roodachtige en grijze wilde zwijnen.

Terug naar de mensen; de gemiddelde leeftijd dat wij mensen grijs beginnen te worden is tussen het 30ste en 35ste levensjaar. Er zijn ook mensen die rond hun 20^ste al de eerste grijze haren krijgen én anderen die pas rond of ná hun 50^ste wat grijs beginnen te worden.

Goed om te weten; bij MENSEN wordt grijs haar grotendeels bepaald door erfelijkheid!
[ Ook vitamine B12-tekort kán grijs haar veroorzaken en problemen met de schildklier kunnen (ook op jónge leeftijd) grijze haren veroorzaken.

Er is tot nu toe géén wetenschappelijk bewijs dat bepaalde voeding, kruiden, supplementen of natuurlijke producten grijs haar kunnen voorkomen.

In 2021 was grijs haar officieel hip. “Titanium” was(is) volgens haarexperts en trendsetters de meest begeerde haarkleur. In juli 2022 had, bij de formule I race in Frankrijk, Lewis Hamilton (2e geworden achter Verstappen) grijs geverfde vlechtjes en ook bij het Franse damesvoetbalteam afgelopen week op t.v. te zien zat een “grijs haargeverfde speelster”
Grijs is HIP geworden!

Onwaar/ gedeeltelijk waar

Er zijn dingen die mensen geloven die NIET WAAR zijn óf gedeeltelijk waar.
Als het over baby’s, anticonceptie en zwanger worden gaat heten dit “bakerpraatjes”.

Eén van die bakerpraatjes is dat je NIET zwanger kunt raken als je borstvoeding geeft!

Het is wél zo dat, als je borstvoeding geeft, het lichaam het hormoon prolactine aan maakt. Dit hormoon zorgt ervoor dat de rijping van een nieuwe eicel stil komt te liggen (de productie van oestrogeen wordt geremd) Het kán werken als er ook voldaan wordt aan een aantal voorwaarden: Zo moet de moeder dag én nacht borstvoeding geven en tussen de voedingen mag niet langer (overdag) dan 4 uur of 5 uur (’s nachts) zitten.
Evengoed is het zeker géén waterdichte methode om een nieuwe zwangerschap te voorkomen.

Maar “onware praatjes” (dingen die mensen vroeger geloofden en soms nóg) komen ook bij andere zaken dan baby’s voor.

Bijvoorbeeld over onze ongebruikte hersencapaciteit. Ik heb al een paar keer ergens gelezen dat wij mensen slechts 10% van onze hersencapaciteit gebruiken. Dat blijkt niet waar te zijn!

Wat wél waar is dat we niet de volle 100% van onze hersencapaciteit op exact hetzelfde tijd gebruiken.
Of je slaapt, beweegt of nadenkt maakt wel degelijk wat uit qua hersencapaciteit, maar het is niet zo dat er 90% van onze hersenen “ergens” ongebruikt ligt!

Ook over dieren denken we dingen te weten die NIET waar zijn, of soms gedeeltelijk waar.
Zo las ik een stuk over eksters (vooral jonge eksters)

Wat ook ik altijd gedacht heb, dat ekster gek op glimmende dingen zijn en die ook “pikken” (dingen als zilverpapier en theelepeltjes)

Onderzoekers hebben dat onderzocht; ze legden glimmende dingen (schroefjes, ringen, aluminiumfolie) én niet-glimmende dingen (stukjes plastic oa) neer om te kijken hoe de eksters daarop reageerden.
Eksters blijken “nieuwsgierig te zijn”; alles wat er “anders” uitziet willen ze onderzoeken (en soms meenemen en onder bladeren of in hun nest stoppen)
De onderzoekers ontdekten dat eksters niet méér glimmende dan niet-glimmende dingen pakten (voor glimmende dingen leken ze zelfs een beetje bang)
Deze wetenschappers vermoeden dat, wij mensen, het over eksters die “altijd” glimmende dingen stelen hebben, omdat we eerder onthouden dat we een theelepeltje of stuk zilverpapier in een nest vinden, dan een kiezelsteentje of een stukje plastic!

Nog een ander waar/onwaar “feitje” over de natuur: een berg in dit geval, is NIET helemaal waar.

De hoogste berg in de wereld; Mount Everest? De Mauna Kea (slapende vulkaan op Hawaii, waarvan de oudst gevonden stenen 200.000 jaar oud zijn) met een totale hoogte van 10.203 meter (gemeten vanaf het laagste punt van zijn voet op de bodem van de Grote Oceaan) wordt gezien als de hoogste berg ter wereld. (4207 meter boven zeeniveau)

De Mount Everest (berg in de Himalaya, op de grens van Nepal en China) steekt echter hoger boven zeeniveau uit: 8848 meter!
Dus welke berg men de hoogste noemt hangt af van waar vandaan gemeten is!

Conclusie: Geloof niet alles wat “ooit” waar was, blijf je dingen afvragen ( én je verwonderen)

Snelst groeiende plant ter wereld

In Vietnam ben ik verliefd geworden op de plant/boom bamboe. Allereerst het aanzicht; de fijne blaadjes, de mooie, altijd groene, (holle) stammen die de lucht in steken

De Vietnamezen gebruiken daar de holle stelen onder andere om van bovenaf een berg water naar beneden te leiden; een ingenieus aanelkaar gemaakt buizenstelsel.
In een vliegtuig is zo’n bamboestengel moeilijk mee te nemen en plantjes van daar naar hier invoeren is verboden, dus we namen niets van bamboe mee, behalve onze herinnering!

In Nederland zagen we, in de loop van de tijd, steeds meer bamboeproducten in winkels. Soms kochten we daar iets van, zoals een bamboevaas (mijn lief maakte er een lamp van )
Er kwamen bamboe snijplankjes in huis (maakte mijn lief een engeltje van) bamboeprikkertjes, (transformeerde hij in een kerstboom),bamboeonderzetters, een bamboe dienblad en
Kortom er kwam steeds meer bamboe in Nederland op de markt en ook in ons huis, siervoorwerpen, maar ook “nuttige” dingen, die eerder (gedeeltelijk) van plastic waren, zoals een afwasborsteltje en bamboewattenstaafjes.

Het blijste was ik toen ik van familie een stekje van een bamboeplant kreeg. Bamboe is behalve een mooie plant, ook duurzaam; het filtert 5x zoveel CO2 uit de lucht als andere bomen en blijft altijd groen! (Bamboe kan per hectare jaarlijks 200 ton CO2-uitstoot absorberen)
Inmiddels is dat “stekje” uitgegroeid tot enorme “boomstammen” die het zicht op de huizen aan de overkant blokkeren en waar vaak veel mussen inzitten.

Een tijd geleden “ontdekte” ik bamboesokken en onlangs kocht ik een bamboe t-shirt; hypo allergeen, antibacterieel, ademend en absorberend

Ondanks het feit dat ook in bamboekleding (een klein percentage) katoen verwerkt zit (omdat katoen voor meer stevigheid zorgt) is het toch een alternatief voor het, slecht voor het milieu zijnde, katoen
Voor katoen is gemiddeld 8.000 liter water voor de teelt van 1 kilo katoen nodig. Bovendien is de katoenteelt verantwoordelijk voor maar liefst 11% van alle pesticiden. [Er bestaat óók biokatoen, dát wordt verbouwd zonder gebruik van pesticiden of kunstmest en gesponnen zonder toevoeging van chemicaliën maar biologisch katoen levert (nu nog) de helft minder op dan regulier katoen: er moet dus meer geplant worden om rendabel te zijn. ]

Bamboe heeft géén bestrijdingsmiddelen of kunstmest nodig om te groeien, enkel zon en regen, én is de snelstgroeiende plant ter wereld (de groeisnelheid van bamboe kan oplopen van 5 cm tot maar liefst 91 cm per dag!) Bamboe hak je om, om te gebruiken, de wortels groeien door en produceren weer nieuwe bamboe.
Er zijn bamboesoorten die tot wel 40 meter hoog kunnen worden en een diameter van 30 cm kunnen bereiken.

Van eigen oogst heb ik alleen de stokken om planten te ondersteunen! Maar wie weet zie ik in de toekomst nog andere toepassingen.

Is bamboe dan HET antwoord op het plastic vraagstuk: plastic weg, bamboe gebruiken?
Helaas niet! De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) adviseerde vorig jaar om serviesgoed dat is gemaakt van bamboe met melaminekunststof, zoals koffiebekers en kommen, niet meer te gebruiken. Hoewel het wordt verkocht als ‘bamboe’, zijn deze materialen vervaardigd uit melamine kunststof waaraan bamboevezels zijn toegevoegd

In februari 2021 schreef de toenmalige minister Van Ark voor Medische Zorg een brief aan de Tweede Kamer over bamboe serviesgoed. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat het servies stoffen afgeeft die schadelijk zijn voor de gezondheid.
De minister schreef “Bamboe is namelijk géén toegelaten toevoegstof voor plastic. De door NVWA geconstateerde normoverschrijdingen bij deze producten vormen een tweede reden waarom deze producten niet toelaatbaar zijn. Importeurs en verkopers van deze producten moeten ze per direct uit de handel halen”

In de brief stond verder ook dat, als mensen stoppen met het gebruik van dit serviesgoed, het gezondheidsrisico direct verdwijnt. ( geen blijvende schade)

Van de consument wordt alertheid verwacht: Bamboe is dus niet ALLEEN bamboe als er bamboe opstaat; er kunnen ook nog andere (zelfs giftige) stoffen zijn bijgevoegd!
Om van en uit te eten en drinken blijkt bamboe dus géén goede vervanger!

Antropoceen

Onthouden welk geologisch tijdvak na, welk ander tijdvak komt en over hoeveel miljoen jaar we het dan hebben, is niet mijn sterkste punt! Zoals het Pleistoceen, het Plioceen en het Holoceen wát en vooral wanneer waren ze?
Dat laatste tijdvak is, dacht ik, het tijdvak waarin we NU leven.*)

Maar onlangs las ik een (oud) artikel waarin stond dat het Holoceen (begon 11.700 jr geleden en wordt gekenmerkt door stijging van de zeespiegel na de laatste ijstijd) ergens halverwege de twintigste eeuw ten einde is gekomen.

Het Antropoceen (= human Era) is de voorgestelde naam van het tijdperk waarin het Aardse klimaat en de atmosfeer de gevolgen ondervinden van menselijke activiteit.
Dat is NU!
De mens verplaatst per jaar 57 duizend miljoen ton aan spullen en grondstoffen over de wereld en daarbuiten. Zijn we nu, behalve uitstoot, een later herkenbare korst over de aardbodem aan het creëren?
De nieuwe naam voor het geologische tijdvak waarin wij leven werd in het jaar 2000 voorgesteld door de Nederlandse meteoroloog Paul Crutzen (1933-2021)las ik.

Crutzen won in 1995 samen met Mario Molina (Mexicaans-Amerikaans scheikundige) en Frank Sherwood Rowland (Amerikaans chemicus) de Nobelprijs scheikunde

In het oude artikel meldde de Werkgroep Antropoceen : we leven in een nieuw geologisch tijdperk, dat wij mensen, zelf hebben veroorzaakt.

Er was toen nog geen startpunt gedefinieerd. Als dat gebeurd zou zijn kon het Tijdperk van de Mens officieel aan de geologische tijdvakken worden toegevoegd.
Ik heb op internet gezocht of dit startpunt al officieel bevestigd is en ik vond het startpunt 1945: motivatie: Halverwege de twintigste eeuw toen de bevolking explosief begon te groeien, we veel meer koolstofdioxide gingen uitstoten, soorten uit begonnen te sterven en we (veel) begonnen te produceren en te consumeren én we het nucleaire tijdperk startte!

Heel concreet startte het Antropoceen volgens de onderzoekers op 16 juli 1945 toen de eerste atoombom tot ontploffing werd gebracht

Deze plutoniumbom, werd gemonteerd op een stalen toren in de woestijn van New Mexico en op 16 juli 1945 om 5.30 uur ’s morgens tot ontploffing gebracht. De codenaam voor deze eerste atoombom testontploffing was Trinity (Engels voor drie eenheid) De explosie van Trinity was de eerste kernexplosie die ooit op de wereld plaatsvond; en had een kracht die geschat werd op 19.000 ton TNT (4x zo groot als verwacht werd)

Het was een keerpunt in de historie toen de mens kernenergie gingen exploiteren. [Het stralingsniveau steeg pas echt aan het begin van de jaren vijftig, toen veel meer bomtesten plaatsvonden]

Vandaar dat wetenschappers deze dag als startpunt voor het Antropoceen kozen!

De geologische tijdschaal.
Het Antropoceen wordt dus nog een tijdvak.
We leven NU dus ná het Holoceen, maar nog steeds in het Kwartair (quaternary)
Vóór het lezen van dit oude artikel wist ik dit niet, nu dus wel. En u nu ook!

( Het tijdvak waarin we NU leven vergeet ik niet! Antropoceen wordt dus een nieuw woord in mijn vocabulaire)

*) De ouderdom van de aarde bedraagt volgens de wetenschappelijke consensus 4,5 tot 4,6 miljard jaar