In 2019 schreef Geert Mak het boek Grote Verwachtingen, een vervolg van zijn boek In Europa.
Het boek gaat over de eerste twee decennia van deze eeuw.
Dit boek heb ik NIET gelezen.
Recensies: erudiet, goed geïnformeerd en mooi geschreven en in feite een samenvatting van het meest depressief stemmende nieuws.

Wat ik wél las was zijn Epiloog.
Geert Mak richt zich daarin (net zoals in Grote verwachtingen) tot een denkbeeldige geschiedenisstudent uit 2069. Epiloog begint met “Waarde vriend. Wie had ooit kunnen denken, dat ons rondtollende bestaan zo plotseling in het luchtledige zou belanden. Zo’n drie maanden geleden dacht ik dat we klaar waren met deze periode, dat jij en ik elkaar de hand konden drukken en dat we elk ons weegs konden gaan, ik naar mijn eigen tijd, jij een halve eeuw verder.”
Epiloog beschrijft de toestand zoals die ontstaan is door het nieuwe virus met de naam SARS-CoV-2 ofwel Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2, ofwel COVID-19.
Er worden eerdere pandemieën in beschreven, zoals pest en pokken en ook de gevolgen daarvan:
“Pandemieën vormen, net als hongersnoden en natuurrampen telkens weer diepe ingrepen in de menselijke geschiedenis, door alle eeuwen heen. Ze versterkten de posities van vorsten en andere machthebbers, ze rechtvaardigden de meest drastische overheidsmaatregelen van huisvredebreuk tot detentie”
Het is een boek om verdrietig van te worden; dat is de situatie waar we nu in zitten ook.
Mak beschrijft het menselijke aspect; de economische gevolgen van de pandemie wereldwijd én in Nederland : ”Deze crisis betekent een economische en sociale ordeverstoring op een niet eerder vertoonde schaal”
Zelf heb ik me in deze Coronatijd weggehouden van cijfers. Omdat je door onderzoek (hoe? onder wie? door wie?) verkregen cijfers op verschillende manieren kunt interpreteren.
Zoals de cijfers van de Corona doden; alleen de mensen die getest zijn of bewezen Corona hadden en overleden zijn, telden mee. Terwijl er vele malen meer mensen overleden (meer als anders) die NIET getest waren, maar wel dezelfde klachten hadden gehad als de Coronapatiënten
Wie houd je dan, met de lagere cijfers, voor de gek
Geert Mak bedient zich in deze epiloog soms ook van cijfers (en hun bron) en geeft meteen ook vergelijkingsmateriaal.
Zoals bijvoorbeeld het cijfer, dat voorspeld wordt door de Europese Commissie, van krimp voor de hele Eurozone: 7,5%. Ter vergelijk; op het diepste punt van de bankcrisis (2009) kromp de Europese economie met 4,5%.
Het wordt een crisis die veel dieper zal reiken dan die bankcrisis een die nu al wordt vergeleken met de Grote Depressie van de jaren dertig.
Er zijn ook mensen die denken dat het “allemaal wel mee zal vallen”, anderen denken dat het één groot complot is tegen de burgerbevolking, én er zijn ook mensen die de gevolgen door ziek te zijn, of door het verliezen van inkomsten of baan NU al voelen.
Als je deze epiloog gelezen heb weet je dat het ook in de toekomst NIET mee zal vallen!
Mak: “Dit virus zal een wereld scheppen die minder welvaren, minder vrij en minder open zal zijn”
Ik vrees dat hij gelijk zal krijgen.
Wat zou ik graag, in 2069, over de schouder van die geschiedenisstudent kijken als hij deze epiloog leest én NU weten wat hij DAN weet!
Misschien is het maar goed dat we niet weten hoe dit af gaat lopen!
Geert Mak (1946- )
Journalist en auteur. Hij is geen historicus*) in de zin dat hij geschiedenis heeft gestudeerd; wél werd hij tot 2 keer toe gekozen tot historicus van het jaar en ontving hij voor zijn boek “In Europa” in 2008 de Leipziger Buchpreis zur Europaïsche Verständigung en in 2009 de De Otto Von der Gablentz Prijs (eens in de twee jaar door het Duitslandinstituut uitgereikt aan een Nederlander of Duitser die zich heeft ingezet voor goede betrekkingen tussen Nederland en Duitsland)
Oók in 2009 benoemde de Franse regering hem tot Ridder in het Légion d’Honneur.
*) Hij studeerde rechten en sociologie en doceerde (1972-1975) staats- en vreemdelingenrecht aan de Universiteit van Utrecht