Lezing: Migratie zonder migratiebeleid

Rob de Lange. algemeen verslaggever bij

Rob de Lange begint de lezing met te vertellen dat hij meer schrijver dan prater is en citeert een alinea uit het boek “Vogels zonder vleugels” van de Britse romanschrijver Louis de Bernieres : “De mens is een vogel zonder vleugels en een vogel is een mens zonder zorgen”  
Mensen en vogels verplaatsen zich alleen én in groepen .
De Lange vertelt dan over zijn onderzoek en bevindingen over migratie.
Vooral de middenklasse, de ruggengraat van de samenleving, maakt zich zorgen over migratie en de “open” grenzen.  Velen zetten hun vraagtekens bij “Iedereen moet welkom zijn”
Hoe komt dat zo?

Hij haalt Josse  de Voogd en René Cuperus’s “ De atlas van afgehaakt Nederland” aan waarin de schrijvers laten zien hoe, vaak gestapelde, verschillen in opleidingsniveau, inkomen en gezondheid zich vertalen in sociaal-culturele voorkeuren en politieke keuzes en hoe die over het land zijn verdeeld. Er is een fundamenteel meningsverschil  ontstaan over de toekomstkoers van de samenleving, wat zich onder meer vertaalt door het niet meer gaan stemmen of kiezen voor “buitenstaanderspartijen”

We wonen in een klein, maar relatief rijk land met weinig ruimte en té weinig huizen. Als er (veel) meer mensen bijkomen, wordt de wél beschikbaar ruimte nóg minder.

In de politiek is sprake van, zoals de Lange het noemt “egeltjesgedrag”= niet écht over migratie willen praten, de problematiek niet durven te benoemen.
Hij haalt de “Spreidingswet” aan, (voorstel van de Afdeling advisering van de Raad van State) de verwachte ingangsdatum zou op 1 januari 2024 zijn, maar of dit ook werkelijk gaat gebeuren…. (de Lange denkt van niet) En wat gebeurt er tot die tijd!

Migranten vallen grofweg in 3 groepen te onderscheiden:
Arbeidsmigratie;
Voorbeeld: Bij een bedrijf als  ASML (Advanced Semiconductors Materials Lithography)  wereldwijd één van de grootste producenten van machines die worden gebruikt bij het maken van halfgeleiders (chips) werken ruwweg 20.000 mensen in Nederland (bijna allemaal in Veldhoven)  met 139 nationaliteiten.

Buitenlandse studenten:
Nederland moedigde buitenlandse studenten aan om hier te studeren.In het studiejaar 2021/2022 waren er 115.000 buitenlandse studenten in het Hoger Onderwijs!  
Inmiddels komt 40% van de eerstejaarsstudenten op de universiteit uit het buitenland.
Onlangs deed Minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf voorstellen om de komst van internationale studenten naar Nederland af te remmen.

De derde soort zijn asielmigranten, migranten die hun land ontvluchtten omdat er oorlog is en/of ze er niet meer veilig zijn ( tot deze groep behoren de Oekraïners)

Deze 3 soorten migranten bij elkaar, zo vertelt de Lange ons, kunnen jaarlijks een stad ter grootte van Tilburg bevolken.

Het gaat er om wat Nederland deze asielmigranten te bieden heeft, qua woonruimte, zorg en scholing.
Al deze gebieden staan al onder druk; geen woonruimte genoeg, de zorg staat, mede door de vergrijzing, onder grote druk en de scholen kampen met  personeelstekorten.

De noodopvang is vaak erbarmelijk. Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers heeft een achterstand:  54.000 mensen zitten in een procedure en dus in onzekerheid of ze terug moeten of mogen blijven.
Eigenlijk, zegt de Lange, zou een humanitaire time-out aangevraagd moeten worden, maar we weten dat dát niet kan!

Behalve een morele verplichting  tot opvang, hoe zit het met de wettelijke regels?
Internationale verdragen in Europa eisen dat we iedere asielzoeker toelaten, maar voor grote aantallen ineens zoals dat nu het geval is rijzen er in veel landen enorme problemen.

Er komt niets terecht van de eerder afgesproken verdeling van vluchtelingen: Griekenland en Italië krijgen vanwege hun geografische ligging de meeste vluchtelingen!
In 2011 werd door een Nederlandse rechter verboden vluchtelingen, die vanuit Griekenland naar Nederland kwamen terug te sturen naar Griekenland, omdat hun welzijn in het land niet kon worden gegarandeerd.

In Italië, waar vluchtelingen op  Lampedusa (Italiaans eiland in de Middellandse Zee, 113 kilometer ten oosten van  Tunesië) bootjes aankomen, is de noodtoestand afgeroepen.

Bulgarije is een land dat leegloopt, men komt er personeel te kort, wat dat betreft zouden mensen daar méér dan welkom zijn, maar het is ook een arm land; er is geen geld voor opvang asielzoekers!

Hongarije was een van de eerste landen die een fysieke grens opwierp om vluchtelingen te weren: langs de grens van Hongarije met Servië kwam in 2016 een hekwerk dat migranten buiten de deur moest houden.

Polen noemt men het “witste land van Europa” Vluchtelingen worden (behalve Oekraïners) daar geweerd (Vluchtelingen die er wél zijn moeten wel meebetalen aan hun opvang)

Nederland is populair bij asielzoekers omdat er relatief snel een status is te verkrijgen; men na een verblijf van 5 jaar een paspoort aan kan vragen  én omdat gezinshereniging in Nederland gemakkelijker is dan in  de omringende landen.

De Lange laat ons het migratiebeleid ook van de andere kant zien, de kant van de burger: de rechten van de burger raakt ondergesneeuwd door het “asielvriendelijke beleid” (Mensen moeten nog langer op woonruimte wachten)

De Lange raadt de toehoorders aan het boek van Ruud Koopmans*) , hoogleraar sociologie en migratie aan de Humboldt Universiteit en onderzoeksdirecteur aan het Wissenschaftszentrum in Berlijn (WZB) aan het door Koopmans geschreven “De Asielloterij” te lezen

De Lange sluit af met een open eind van het migratievraagstuk: Niemand weet hoeveel meer inwoners erbij Nederland nog aan kan. Hij waarschuwt dat als de migranten toestroom niet gereguleerd wordt er een disruptie (-= ontwrichting) van de samenleving staat aan te komen.

Bestaande taboes moeten, volgens hem, aan de kant geschoven worden, we moeten het migratiebeleid gaan veranderen, binnen de mogelijkheden van ons democratische bestel.
In plaats van individuele punten te scoren zou links én rechts uit hun ingegraven schuttersputjes moet komen en samen moeten werken aan het zoeken naar een oplossing voor dit grote probleem.

Reaalpolitiek in plaats van moraalpolitiek

We verlaten de lezing met gebogen schouders: er werd geen oplossing aangedragen, geen rooskleuriger beeld geschetst dan dat we hadden, eerder donkerder.
Om ons heen zijn de geluiden over migratie aan het veranderen ”Nederland is vol” hoor je steeds vaker, ik betwijfelde dat; we zijn een rijk land met veel goedwillende, ruimhartige mensen. NU weet ik niet zo zeker meer of er nog ruimte is; letterlijk én figuurlijk

Jarenlang was het in de politiek praten over of Nederland vol was, taboe. Die tijd is voorbij; De politiek MOET keuzes gaan maken. Het moet naar mijn idee niet gaan of we VOL zitten, maar over hoeveel mensen er nog bij kunnen: Hoeveel rek er nog zit in huisvesting, zorg en scholing? Hoeveel mensen we nog humaan kunnen opvangen?

*) Ruud Koopmans is auteur van boeken en opiniestukken in binnen- en buitenland over migratie