Er zijn veel woorden voor een politieagent
Ik ben eens gaan nazoeken waar die woorden allemaal vandaan komen.
Het zal u niet verbazen dat sommige van die woorden uit het Bargoens*) komen.
Wout, oorspronkelijk” waut” afgeleid van het Oud Nederlandse woord voor macht, gezag. Het woord komt vanaf 1731 voor in de Bargoense woordenlijst.
Klabak, kán afkomen van klabakken= doelloos rondlopen, maar ook van het Bargoense klebak = hond, jager.( daar zijn de taalgeleerden het niet over eens)
In 1906 werd het woord bijgeschreven in het Bargoens woordenboek ( en in 1885 kwam het voor het eerst in een krantenartikel voor)
Smeris, uit het Jiddisch**) van shamar = bewaken; Hebreeuws: sjemiere of sjemiera, dat “toezicht” betekent
Juut, zou van het geluid van een politiefluitje komen.
Er is een oud versje:
juut, juut, juut
Daar komt een smeris aan
op een hobbelpaard
door de Kalverstraat
Juut zou daarin een verlenging zijn van ju, ju , de aansporing van een paard ( zoals ju ju paardje, jij moet naar de stal,
de koetjes eten het hooi op,
jij krijgt niemendal)
Een versje gemaakt om de draak te steken met politie te paard.
De eerste bereden politie in Nederland kwam in 1897 in Rotterdam, 20 jaar later duikt de term juut als agent op!
Koddebeier = letterlijk : knuppelzwaaier
Diender = dienaar van de wet
Kip = Amsterdams voor (jacht)hond ;een knolkip is een agent te paard, een kip in blik, is een agent in een auto
En dan zijn er nog termen zoals Bromsnor, de helpende hand, de sterke arm, oom Agent, stille, wetsdienaar en…… er zullen er nog veel meer zijn.
De vroegst geregistreerde politieagenten zijn trouwens de Engelse agenten, in 1066, onder de regering van King William werd er al gesproken over “cop”, de afkorting van constable on patrol
Ook zijn er namen voor de politie, als in meervoud;
de prinsemarij ( van t Frans mairie= raadhuis),
Hermandad (= Spaans voor broederschap; mannen die vanaf 12e eeuw hun gemeenschap beschermden)
de Kit
Ik vind agent de beste aanspreektitel
*)Bargoens= sociale taalvariatie die in Ned. tot de eerste helft van de twintigste eeuw v.n.m door landlopers, daklozen. kermisexploitanten en onderwereldfiguren werd gehanteerd. (bron Wikipedia)
**) Jiddisch= Germaans Joodse taal gebaseerd op middeleeuws Duitse dialecten (taalkundig NIET verwant met het Hebreeuws)
Elke dag wat - blog 