De bakermat van de Nederlandse industriële revolutie blijkt in Maastricht te liggen: in de door Petrus Regout in 1834 opgerichte eerste grootschalige*) gemechaniseerde fabriek de Sphinx.
Eerst een fabriek waarin voornamelijk serviesgoed**) glas- en aardewerk werd geproduceerd. Later specialiseerde ze zich daar in sanitair; tegels, w.c.- potten en wastafels.
In 1959 kreeg het bedrijf het predicaat Koninklijk.
Na 175 jaar ging de Sphinxfabriek ter ziele en stonden de fabriekspanden leeg. Maastricht heeft de oude fabriekspanden opgeknapt en nu is, op een ferme steenworp afstand van de historische binnenstad van Maastricht, een bruisende wijk ontstaan: Het Sphinxkwartier, de naam is een ode aan de vroegere Sphinxfabrieken.
Het oude Sphinxmagazijn is nu een poppodium (Muziekgieterij); in de oude fabriek is The Student Hotel gevestigd en in de industriële hallen is Loods 5 gevestigd (design ”paradijs”)
In 1896 richtten de Franse broers Pathé een filmbusiness op, hetgeen in 1906 resulteerde in een bioscoop (in Parijs). In 2014, in het Sphinxkwartier, is een Pathégebouw verrezen met 8 bioscoopzalen (stoelcapaciteit variërend van 92 tot 165 stoelen)
Wij zagen er een 3D film (mét brilletjes) maar er schijnt ook ( in zaal 2) een “spectaculaire” 4D belevenis te zien te zijn.
Tussen dit gebouw en het Eiffelgebouw (tot 2006 onderdeel van de sanitair afdeling van Sphinx) is in 2017 de museale SphinxPassage geopend. Met een lengte van 120 meter is de Sphinxpassage de langste overdekte tegeltableaupassage van Nederland.
We lopen doorheen en bekijken aan de hand van 30.000 tegels de geschiedenis van de Sphinxfabrieken.
Ik heb nooit geweten dat Maastricht de eerste industriestad van Nederland was!
De Sphinxfabrieken hadden ooit een enorme aanzuigende werking; werkzoekende mensen trokken van het platteland naar Maastricht om daar in de fabrieken werk te vinden.
Die mensen moesten daar ook wonen, wat in veel gevallen een probleem was. Er kwamen woonkazernes in de arbeidersbuurten waar grote gezinnen vaak in 1 of 2 kamers dicht op elkaar woonden en epidemieën zoals cholera en tyfus vrij spel hadden. Heftige tijden!
De ondertitel van de laatste foto (al die kapotte toiletpotten) “Einde Sphinx” vond ik goed gekozen, het markeert een verdrietig eind van dit stukje industriële Nederlandse geschiedenis
Eenmaal uit de passage, een stukje verder lopend zijn terrasjes, waar ook nu
( half januari) nog veel mensen buiten zitten. De wijk leeft, ondanks dat de fabriek gesloten is, heeft Maastricht er een levende buurt van gemaakt.
Elke dag wat - blog 