Kerstklassieker

De vrucht van de plant Vaccinium macrocarpon (in het Hollands lepeltjesheide of grote veenbes) de cranberry is,  in saus, een echte kerstklassieker. Waarschijnlijk omdat de saus gecombineerd werd (en wordt) bij kalkoen (traditie in Amerika met Kerst én met Thanksgiving-diner )Cranberrysaus is een goede combi bij gevogelte en in het algemeen én bij wild!

Het schijnt dat rond 1800 Amerikaanse koopvaardijschepen vaten met cranberry’s bij zich hadden. Scheurbuik (een ziekte waarvan nu bekend is dat het ontstaat na een langdurig tekort aan vitamine C) kwam veel voor onder zeelui en men had “ontdekt” dat als de zeelui af en toe een handje cranberry’s aten ze NIET ziek werden.*)

De Waddenzee was (is?) een verraderlijk stuk zee, er kwamen nog al eens wat schepen bij Terschelling in moeilijkheden of vergingen daar.
De regel was, dat alles wat op het strand aanspoelde van de gemeente was, maar wat in de duinen lag, was voor de vinder.
Dus: aangespoelde vaten werden de duinen ingerold en daar opengemaakt. Toen de “eerlijke” vinders de vaten de duinen ingerold hadden en ontdekten dat er zure bessen inzaten, kiepten ze de tonnen in de duinen leeg; de lege vaten ging wél mee, dat was nuttig als brandhout.

Dit zou natuurlijk een verzonnen verhaal kunnen zijn, maar er zijn bewijzen die dit verhaal staven! De Universiteit van Wageningen heeft uitgebreid onderzoek naar de Vaccinium macrocarpon van Terschelling gedaan, déze Terschellingse cranberry’s zijn zeker verwant aan die van de cranberryplantfamilies uit Canada en Amerika!

Het is een bijzondere teelt daar op Terschelling want de bessen groeien op het eiland in beschermde natuurgebieden (eigendom Staatsbosbeheer)
Terschellinger Cranberry is dus géén eigenaar van de bessenplanten!
Ze zijn geen bessenkwekers, ze besproeien niet als het droog is; schoffelen daar ook géén onkruid! Ze moeten het doen met wat de natuur hen geeft.
Als het regent tijdens oogsttijd (najaar) mogen ze het natuurgebied niet in omdat ze de natuur kunnen beschadigen (gevolg dan: een kleinere oogst)

Tot slot van dit cranberryblog nog het recept van een cocktail mét cranberry sap! (niet bedacht op Terschelling)
Deze cocktail is niet echt bedoeld voor in de kersttijd (een zomercocktail eigenlijk), maar doe eens wild, gooi je haar los en probeer het NU, zonder alcohol kan ook! (wie weet smaakt het in december ook lekker)

Zo’n cocktail kan natuurlijk “versierd” worden met een schijfje sinaasappel en/of kersje of parapluutje, maar het hoeft niet! (blaadje hulst er naast mag in deze tijd ook!)

Cheers

*)  het gebruik van de cranberry als medicinale plant was al bekend bij de Noord-Amerikaanse indianen

**)Dit soort bessen werd door de Britse botanicus William Aiton in 1789 Vaccinium macrocarpon benoemd ( vaccinium = bosbes; macrocarpon = grote bes)