We hebben best lang niet in een trein gezeten, zo lang niet dat ik nog nooit een oplaadstation onderin de bank had gezien!(Er werd door een medepassagier gebruik van gemaakt!)
Er was vertraging! We misten daardoor aansluiting en moesten 24min wachten. Eenmaal in Amsterdam uitgestapt hoorde we de omroepinstallatie melden dat de trein naar……. vertraging had. Dát was dus nog allemaal hetzelfde als eerst!
De Nieuwe Kerk in Amsterdam is een geweldige expositieruimte, waar we graag komen.
Na het laten zien van onze museumjaarkaart ging de man achter de balie (dachten wij) ons waarschuwen voor het inzakken van de zuilen in de kerk.
Het bleek géén waarschuwen maar het aankondigen van een verplichte extra bijdrage voor het restauratiefonds (om 8 van de 141 zuilen van de Nieuwe Kerk van nieuw fundament te voorzien) Dat betalen we graag, want het is een pracht locatie die zeker zó behouden moet blijven.
Daarna stappen we zó van 2022 in het jaar 1909, het jaar waarin prinses Juliana geboren werd.
De tijd (1909) waarin Nederland bijna 6 miljoen inwoners had en waarin de eerste Elfstedentocht werd gereden. En de jaren erna met de opening van het Vredespaleis in 1913, de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) waarin Nederland neutraal bleef en een miljoen Belgische vluchtelingen naar ons land kwamen.
Een tijd waarin, na het einde van de Tweede Wereld Oorlog in 1918 38.000 mensen stierven aan de Spaanse griep en de tijd waarin (1919) vanuit Den Haag de eerste Nederlandse radiouitzending plaats vond.
Ook in 1919 de invoering van de 8-urige werkdag én het jaar waarin vrouwen in Nederland actief kiesrecht krijgen.
We zien het leven van Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina, van haar geboorte tot aan haar dood, in foto’s, schilderstukken, en nog veel meer “koninklijks” aan ons voorbij trekken.
Ze was enig kind, geboren nadat haar moeder, Koningin Wilhelmina, al een aantal miskramen had gehad.
Juliana ging in 1927 in Leiden studeren en verbleef in de Katwijkse villa ’t Waerle; een glas-in-loodraam in het gemeentehuis van Katwijk herinnert nog aan Juliana’s verblijf daar.
Op 31 januari 1930 ontving ze in Leiden het eredoctoraat in de letteren en wijsbegeerte.
Juliana speelde graag toneel en richtte zelf (als tiener) met vriendinnen een toneelclub op; de naam van de vereniging werd gevormd door de eerste letter van de achternamen van alle leden.
Juliana leert haar latere man Prins Bernard, graaf van Lippe-Biesterfeld tijdens de Olympische Winterspelen in 1936 (Duitsland) kennen.
Ze trouwden al snel na de kennismaking op 7 jan.1937 in het Haagse stadhuis en daarna werd de kerkelijke inzegening in de Sint-Jacobskerk gehouden
schilderij; Piet van der Hem (1885-1961)
Over deze gebeurtenis leerde ik in de Nieuwe Kerk iets dat ik nog niet wist:
De dreiging van nazi-Duitsland hangt boven hun trouwdag: Hitler trekt zelfs de paspoorten van enkele bruiloftsgasten in, ook van één van de getuigen (prins Von Wied)
Prins Bernard probeert ipv de officiële hakenkruisvlaggen de vlag van het vorstendom Lippe te gebruiken. Dáár neemt Hitler geen genoegen mee en om een diplomatieke rel te voorkomen maakte de toenmalige minister van buitenlandse zaken excuses en hijsen hotels met Duitse gasten toch de nazivlag. Ook moet de koninklijke familie accepteren dat sommige gasten de Hitlergroet brengen tijdens het volkslied.
Het koninklijk paar neemt, na hun huwelijksreis, intrek in Paleis Soestdijk (daarin een “modern” ingericht appartement – cadeau van het Nederlandse volk)
[Van dit Paleis had ik nog niet zo lang geleden zelf deze foto’s gemaakt.]
Koningin Wilhelmina verblijft tijdens de Tweede Wereld Oorlog in Engeland. In 1940 vluchtte Juliana op aanraden van haar moeder, koningin Wilhelmina met haar kinderen naar Canada.
De prinsesjes Beatrix en Irene reizen in een gasvrije kinderwagen die speciaal voor hen is gemaakt
(voorzien van gasfilter en helemaal afsluitbaar moest deze de prinsesjes moeten beschermen tegen eventuele gifaanvallen)
De Engelsen droppen tijdens de oorlog pamfletten en allerlei Oranje voorwerpen (theezakjes, lucifersdoosjes en speldjes) uit vliegtuigen, Dát geeft de Nederlanders moed en troost. Ook huiselijke sfeerfoto’s van de koninklijke familie in Canada worden gedropt en door velen in albums geplakt en bewaard.
De Duitse bezetter probeerde het verspreiden van de Oranjefoto’s tegen te gaan door het bericht te verspreiden dat deze foto’s spontaan in brand konden vliegen.( vandaar de naam “brandplaatjes”)
Ook Beatrix is op deze tentoonstelling vertegenwoordigd; een tableau ter ere van haar inhuldiging als koningin in 1980.Daarin zijn 72 titels opgenomen die de leden van het koninklijk huis toen voerden.
Voor dat we de tentoonstelling bezochten hadden wij in ’t Nieuwe Kafe (restaurant tegen de Nieuwe Kerk aan) al een afbeelding van Beatrix gezien (die ik gefotografeerd had) een dame met heel veel hoeden én een kroon!
Terug naar Juliana: in 1947 wordt prinses Marijke geboren (sinds 1963 op haar verzoek bij haar 2de naam Christina genoemd) Marijke heeft bij haar geboorte een oogafwijking. Er worden reguliere artsen ingeschakeld maar ook, op advies van Bernhard, de gebedsgenezeres Greet Hofmans.
Juliana komt erg onder de invloed van deze vrouw, waarmee ze bijeenkomsten (in kasteeltje het Oude Loo) organiseert waar ze met gelijkgestemden bespreken hoe bij te dragen aan de verwezenlijking van Godsplan en de wereldvrede. De toenemende afhankelijkheid van Hofmans leidt tot een huwelijkscrisis tussen haar en Bernhard.
Een commissie van wijze mannen; de commissie Beel (toenmalig minister) slaagt erin “deze Greet Hofmans affaire af te sluiten” en Juliana zegt toe Greet Hofmans niet langer te zien.
Een grote foto geprojecteerd op een vaan met de tekst die ze uitsprak
“Wie ben ik, dat ik dit doen mag?” op haar inhuldiging als koningin hangt op een niet te missen plek in de Nieuwe Kerk
In de Nieuwe Kerk staat ook de kales waarmee Juliana met haar gezin in de week van de inhuldiging een rijtoer door Amsterdam maakte. (Dit rijtuig was een cadeau van toenmalig koningin Emma aan haar dochter Wilhelmina)
Bij de kales staat de opmerking die Prinses Amalia (tegen Claudia de Brey) maakte dat ze, als ze trouwt op haar huwelijksdag dit rijtuig wil gebruiken!
Koningin Juliana geportretteerd als koningin bij een banket met koninklijk gedekte tafel én theeschenkend tijdens een fotoshoot (1962). Vele facetten van deze bijzondere vrouw, die “gewoon” wilde zijn, “gewoon” rijdend op haar fiets en met haar hond Zara op schoot, worden in de Nieuwe Kerk belicht. De hond, Zara, kreeg ze van haar man. Ook het hondenhok van Zara is op deze expositie aanwezig. Beeldend kunstenaar Corstiaan de Vries(1936-2008) brak door met dit portret van Koningin Juliana, hij legde daarin de nadruk op haar huiselijke kant, die haar zo populair had gemaakt (en hem dus ook)
Persoonlijk vond ik het “symbool” van “gewoon” (wat ze natuurlijk NIET was) één van haar handtassen, die open tentoongesteld is, met daarin een fotootje van Bernhard!
In 1971 brengt Juliana, als eerste Oranje ooit, een staatsbezoek aan Indonesië. Dit bezoek is het begin van betere verhoudingen tussen Nederland en de voormalige kolonie.
Juliana krijgt bij dit bezoek een massief gouden, één kilo wegende ceintuur van filigreinwerk, gemaakt door goudhandwerkers op Zuid- Sulawesi. Ook deze ceintuur is mét de originele, speciaal voor deze ceintuurgemaakte Javaanse kist, te bewonderen.
Eerder waren de banden met Indonesië ernstig verstoord door de “kwestie Nieuw Guinea”, daarbij werd haar staatsieportret, in 1951 geschilderd door grafische kunstenaar Henricus Rol*) (1906-1992) in Djakarta (1960) met messteken gehavend.
Een reproductie van dit gehavende staatsieportret is in de Nieuwe Kerk te zien (het origineel in het Rijksmuseum was té kwetsbaar om te worden vervoerd)
Een bijzonder portret van een zeer bijzondere Nederlandse kunstschilder (magisch realisme) Carel Willink (1900-1983) is geschilderd in 1976. Hetzelfde jaar waarin het Lockheadschandaal (omkoopschandaal waarbij prins Bernard steekpenningen ontving van de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockhead) plaatsvond. Dit portret prijkte op de cover van het blad Accent, een weekblad dat haar in 1976 uitroept tot Vrouw van het Jaar.
Verbeeld ik het me of ziet ze er hier inderdaad wat zorgelijk uit?
In het jaar van hun 50 jarige huwelijksfeest vindt er een bijzonder televisie interview plaats in de Leuvenzaal op Paleis Soestdijk. Er is in de Nieuwe Kerk een setting gemaakt van dit moment; de portretten van koningin Anna Paulowna en koning Willem II in de achtergrond, de gordijnen met heraldische leeuwen en de rode stoeltjes staan hier nu, zoals toen dáár.
Een interessante, leerzame tentoonstelling, ook voor niet-koningsgezinden, die wél geïnteresseerd zijn in een tijdsbeeld van 1909 tot 2004!
Voor de echte monarchisten is er een boek te koop
Elke dag wat - blog 