15 november 2022 – Elke dag wat

De eerste vermelding van dit landgoed dateert van 1382.
Het kasteel werd bewoond door verschillende adellijke geslachten, onder wie de families van Ittersum, Bentinck, en Von Knobelsdorf.
Portretten van Robert van Ittersum-van Nijenhuis (1645-1705), dijkgraaf van Salland en Rentmeester van Twente) en zijn (tweede)vrouw Eleonora Sofia Bentinck (1644-1710) hangen boven de trap.

Dirk Hannema, voormalige directeur van museum Boijmans in Rotterdam ging in 1954 in het Nijenhuis wonen en bracht in 1958 zijn kunstcollectie hier onder. De provincie Overijssel, toentertijd eigenaar van het kasteel en subsidiegever, zorgde voor een grondige restauratie van Het Nijenhuis. In 1964 deed Hannema afstand van zijn collectie en schonk hij alles aan de Stichting Hannema-de Stuers Fundatie. Tot zijn overlijden ( 1984) organiseerde hij tentoonstellingen en leidde hij, op afspraak, mensen rond in zijn museum in het Nijenhuis. Hij was ook de grondlegger van museum de Fundatie, zo las ik.

Het kasteel heeft een prachtige tuin (een toegangskaartje voor het kasteel geldt ook voor het bezichtigen van de beeldentuin).
In het kasteel staat veelzijdige kunst: schilderijen en beelden

Zoals de kunst van waarde van Hans van Houwelingen, die “ingrepen” doet op bestaande beelden. In dit geval een aangepaste replica van 1 van de 4 pilaren en dragers van een grafmonument uit 1669 voor de Venetiaanse doge Giovanni Pesaro.
Deze ATLAS draagt géén wereldbol maar een hoge stapel échte zakken van het soberste volksvoedsel: rijst.
Hij draagt op zijn schouders een economie van koloniale verhoudingen waarin hedendaagse vormen van slavernij nog altijd voortduren. Hij draagt de last van ordinaire hedendaagse replica met een origineel gouden Rolex om zijn pols.

Niet alleen beelden en schilderijen, maar ook meubels: bijzondere stoelen, een glazen tafel met het woord VERZET, zijn in het kasteel te zien.

Ook muziekinstrumenten, zoals een tafelpiano een beschilderde vleugel.

Er zijn mooie plafonds, schilderingen boven een schouw en betegelde vuurplaatsen.
Er zijn piepkleine “kamertjes”; tussenkamertjes, erkerkamer en pruikenkabinet en verschillende trappen.

Een bijzonder interessant gebouw, echt alles wat er in staat is bezienswaardig.

De tuin is prachtig, zeker nu in de herfst met bomen met bruine en gele bladeren die, met een zonnetje erop lichtgevend geel lijken. De watertjes zitten vol met eenden en ook zwanen huizen in de slotgracht. Er zijn bijgebouwen en gebouwtjes; veel met de zo kenmerkende luiken

De beelden die in de tuin staan zijn zeer divers; er is letterlijk voor iedereen wat wils.
Ik fotografeerde er een stel om u een indruk van de verscheidenheid te geven

Een “strakke” hond: Pet of the year, met als ondertitel Leuke titel voor het baasje, maar de hond heeft er niets aan. Joost v.d.Toorn

Een beeld van Bé Thoden van Velzen staat op een prachtige plek, hij kijkt over het water uit! Het is een beeld van Jimmy van der Lak (1903,1990), de eigenaar van het eerste Surinaamse restaurant in Amsterdam, die tegelijk een veelgevraagd schildersmodel was.

Een bijzonder “monument” werd ontworpen door Pjotr Müller. Het heet Het huis van Dr.Quicke.

Dr.Quincke was een Duitse dermatoloog uit de 19^e eeuw, naamgever van een ziekte die zwellingen veroorzaakt.
Als je “het huis” betreedt zie je overal misvormde stenen gezichten ; een monument voor patiënten die aan deze ziekte lijden.

Heel simpel maar daardoor ook indrukwekkend zijn de stukken graniet en natuursteen ”Drift” van Adrie Verhoeven: “Steen, de oermaterie bij uitstek, is in feite een stukje kosmos, dat over al ter wereld zomaar voor het oprapen ligt.”

Zo “klein” als drift is, zo groot is Mikkel, een gigantisch beeld van Tom Claassen.
Mikkel is een ridder die opgebouwd is uit een stapeling van onderdelen die doen denken stenen, maar met een stalen frame zijn geschakeerd.

Een beeld van Dietrich Bonhoeffer van de Oostenrijkse beeldhouwer Alfred Hrdlicka.
Bonhoeffer, een Duitse theoloog, nam deel aan de samenzwering tegen Adolf Hitler met als doel hem te doden. In 1939 vond Bonhoeffer aansluiting bij een geheime groep van hoge Abwehr-officieren die het naziregime omver wilde werpen en een deelvrede met de westelijke geallieerden wilde sluiten. De strop om de hals van Bonhoeffer én het kortgeschoren haar van hem verwijzen naar zijn dood (door ophanging) in concentratiekamp Flossenbürg (Beieren)

Van een heel andere orde, teer en smal, is het beeld van Oswald Wenckebach (tevens de maker van Monsieur Jacques; Kröller Müllermuseum) de fluitspeler (brons)

Een figuratieve voorstelling van Andreu Alfaro van geverfd ijzer: Adam en Eva: het verschil tussen beiden is een klein, maar veelbetekenend streepje. De schaduw tekent een extra voorstelling op de achterliggende muur.

In de tuin ook beelden van Esther Koeman en de sculpturen Mierakel, colonne van 42 marcherende mieren van kunstenaarscollectief CAKtwo (beelden in het kader van de KlimaatExpo’22)

En dan de natuur! Een berceau (loofboog), het water met en zonder bruggetjes, doorkijkjes naar weilanden, maar ook een vierkant stukje met een soort geplante gras (?); grijze polletjes, die in het zonlicht zelf een kunstwerk lijken!