Umlaut en trema

Soms zoek ik qua taal iets na en “verdwaal” ik in een begrip.
Zo had ik dat ook met de tekens umlaut en trema; allebei 2 puntjes boven een letter
Ik “rolde” van het ene (bekende) in het andere (onbekende) en besloot er een blog aan te wijden.
Ik kwam er achter dat zowel de umlaut als het trema  diakritische tekens zijn
Een diakritisch teken is een schriftteken dat boven, onder of door een letter gezet wordt ter aanduiding van de uitspraak (Diakritisch vanuit Grieks diakritikós = onderscheidend)



Hoewel umlaut en trema grafisch (meestal) identiek zijn, hebben ze een verschillende functie.
De Umlaut  was oorspronkelijk een teken dat er uit zag als twee schuine streepjes naar rechts wijzend die boven een klinker werden geschreven. Die umlaut is in de loop der tijd van die twee schuine streepjes verworden tot twee puntjes)

“Umlaut” is een leenwoord uit het Duits gevormd uit um =om (anders) en Laut = klank, geluid, letterlijk omklank, dus klankverandering.

Umlauten komen alleen in leenwoorden voor (oa Duits, Zweeds en Turks) zoals bijvoorbeeld het woord föhn, Duits voor een warme valwind.(Dát woord is overigens afgeleid van het Latijnse favonius = warme wind).

Een trema, leenwoord uit het Frans =deelteken, wordt gebruikt bij klinkerbotsing; als het na elkaar schrijven van de letters zonder extra aanduiding tot een verkeerde uitspraak kan leiden, zoals bijvoorbeeld bij ruïne

Als een woord een umlaut heeft, blijft dat woord altijd met een umlaut.
Bij een trema kan het, als het woord, aan het eind van een regel wordt afgebroken, het trema verliezen.
Dan is er immers geen verkeerde uitspraak meer mogelijk, zoals ruïne aan het eind van de zin ru
ine wordt

Ik “vond” ook nog een woord met 2 trema’s in zich: coëfficiënt  (er zullen er misschien wel meer zijn)

Verder nog een weetje over onnodige umlauten. 
Heavy metalgroepen hebben soms namen met, “overbodige” umlauttekens op de naam om “stoerder” te klinken.
De bekendste voorbeelden : Motörhead en Blue Öyster Cult .

Een gedachte over “Umlaut en trema

  1. Hoi Baars, het enige wat ik erbij heb is, dat het taalcorrigeerprogramma van Word de nodige tekens op aanvraag toevoegt, Johannes

    Like

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s