Dag: 10 november 2020

Alcedo – ijsvogel- ijzervogel

Nu, door de Corona er meer mensen in de natuur te vinden zijn, zien we meer wandelaars en meer fietsers op onze tochten. Het is niet echt DRUK, maar alleen zijn we beslist nergens meer

Dus schuwe wilde dieren zien we minder. Al tijden  wandelend of fietsend geen herten of hazen gezien. Vandaag hadden we geluk. We fietsen langs een brede (3 m) sloot op een onverhard, hobbelig zandweggetje.
Af en toe kwamen we fietsers tegen en vaak mensen met ( loslopende) honden.

Plotseling zagen we, op een tak boven het watertje iets blauws. Het schoot weg en vloog vlak over het water naar een verder gelegen overhangende tak. Ik keerde mijn fiets en probeerde zo rustig mogelijk (hobbeldebobbel) naar de tak toe te fietsen.

Toen ik er bijna was schoot het metalic blauw gekleurde vogeltje van de tak af en scheerde over het water naar een verderop hangende tak. Ik volgde en zag nu ook zijn fel oranje/gouden borst, hij vloog in het novemberzonnetje.
Aangekomen bij de tak die ik dácht dat hij verkozen had, was hij weg.
Een cadeautje van de natuur noem ik dit, zo’n bijzonder vogeltje “zomaar” te zien

Ooit voeren we op de Nijl in een felucca (soort zeilboot) en had de gids verteld dat we misschien kingfishers zouden zien.
Dat leek ons gaaf. We zagen ze ook, alleen waren de Egyptisch ijsvogels veel minder fel gekleurd dan de onze en volgens mij ook iets groter.

“Onze” ijsvogeltjes zijn hele schuwe vogels, het is echt een bijzonderheid als je ze ziet. Ik las dat ze op sommige plaatsen met uitsterven bedreigd zijn. Ze leven altijd in een waterrijke omgeving, het zijn piscivoren, ze jagen op kleine vis (modderkruipers, stekelbaarsjes, voorntjes) het liefst in  stromend water.

Linnaeus ( Zweedse arts, zoöloog en plantkundige) schijnt de vogel  ooit zijn Latijnse naam te hebben gegeven: alcedo atthis = koningsvisser. In het Nederland noemen we de vogel ijsvogel, hetgeen op 2 manieren te herleiden is. Hij kán uit een wak vis halen. De andere verklaring is dat WIJ (Nederlanders) verkeerd aan het vertalen geslagen zijn; De Germaanse naam voor de vogels was EISENVOGEL (= ijzervogel, dat slaat op de metaalachtige glans van zijn veren) het kán zijn dat die naam ooit vertaald is met ijsvogel en tot op de dag van vandaag zo is blijven heten.

IJsvogel, geëxposeerd in ijs.
Collectie Natuurhistorisch Museum Rotterdam.

Statiegeld

Statiegeld is  hier niet wettelijk geregeld. In het Verpakkingenbesluit is een paragraaf opgenomen over statiegeld; deze paragraaf is echter nooit in werking gezet.
Op 1 januari 2008 is, in Nederland, de verpakkingenbelasting ingevoerd; dat betekende dat bedrijven die verpakkingen of verpakte producten voor de eerste keer op de Nederlandse markt brachten een indirecte belasting moesten  betalen. Deze belasting is vervolgens op 1 januari 2013 weer ingetrokken (vervangen door een systeem van verplichte afvalbeheersbijdragen*)

In Nederland gaan er jaarlijks zo’n 1,5 miljard PET-flessen over de toonbank (wereldwijd  werden er in 2017 één miljoen plastic flesjes per minuut verkocht)

Plastic flesjes en blikjes zijn verantwoordelijk voor ongeveer 40% van het volume van het zwerfafval
De Nederlandse regering vindt dit óók verontrustend en wil er wat aan doen: In maart 2018 meldde ze dat het zwerfafval 70 tot 90% verminderd moest worden, daartoe kreeg het bedrijfsleven twee jaar de tijd,  als dat NIET gaat lukken, komt er vanaf 2021 statiegeld op kleine flesjes.

Mij klinkt dat positief in de oren: niet gehaald? Volgend jaar statiegeld! Dan gaat de plasticafvalberg ongetwijfeld met een deel verminderen; als mensen geld voor teruggave krijgen gooien ze minder “zomaar” weg.
Helaas, in een artikel van het  Recyclingnetwerk staat, dat in 2002 het bedrijfsleven de flesjes en blikjes in het zwerfafval  (toen in 3 jaar tijd) met 80% zou verminderen  en als dát niet zou lukken zou statiegeld voor blikjes en flesjes worden ingevoerd.
Dié doelstelling is nooit gehaald, maar het statiegeld werd niet ingevoerd.
Dat geeft te denken. Zou het 16 jaar later wél gaan lukken?

Ik las dat bij  Coca Cola Nederland 50% van hun 1,5 literflessen uit gerecycled materiaal  bestaat, materiaal dat grotendeels afkomstig  is van statiegeldflessen

Ik vond op internet een staatje waar goed op te zien is hoe een fles in het statiegeldcircuit “rond” gaat. De klant staat quitte als hij een fles koopt,
€ 0,25 statiegeld betaalt en het flesje terugbrengt en weer € 0,25 terug krijgt.
De supermarkt staat quitte als ze € 0,25 cent aan de drankfabrikant betaalt en € 0,25 weer terugkrijgt bij het inleveren van de flessen.
Maar waar zit dan de winst van het  recyclebedrijf? Ik kon dit niet ontdekken!

De supermarkt had vroeger een loketje waar je de flessen aan een mens kon inleveren. Tegenwoordig zijn het  allemaal machines die je flessen “inslikken” en zelfs kratten naar binnenslurpen.  Zowel het personeel als de machine zijn een kostenpost voor de supermarkt.  Zo’n flesinnamemachine kost ongeveer € 13.000 euro heb ik me laten vertellen en dáár komen dan nog de onderhoudskosten bij.**)

Wij, in Nederland, zijn gewend aan statiegeld (uit onderzoek blijkt dat zo’n 80% van de Nederlandse bevolking positief tegenover statiegeld staat) en kunnen een fles terugbrengen bij elke supermarkt die dat merk verkoopt. Ik herinner me van vakanties in Frankrijk dat je bij de supermarkt een bonnetje van statiegeld meekreeg als je een fles fris kocht en alléén bij dié winkel met dát bonnetje statiegeld terug kon krijgen.

Dat was TOEN, NU is de productie en vervuiling van plastic zó sterk toegenomen dat 50 tot 80 procent van het afval in zee bestaat uit plastics (die voornamelijk van het land komen).
En niet alleen in de zee vormt plastic een probleem, ook op het land. Het Nederlandse zwerfafvalbeleid kost ieder jaar ongeveer 250 miljoen euro  (dat is € 15,10 jaarlijks per inwoner).

Laten we hopen dat de Nederlandse Regering doorpakt en we, als de doelstelling tot vermindering van het zwerfafval met 70 tot 90% NIET gehaald wordt, ook statiegeld op kleine flesjes ingevoerd wordt!

Alle kleine beetjes helpen ( zei het muisje en plaste in de Rijn)



*) De hoogte van de Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen is afhankelijk van het materiaal en de soort. Voor verpakkingen die meerdere keren te gebruiken zijn,  wordt maar één keer een bijdrage geheven. In de verpakkingencatalogus van het Afvalfonds kan een bedrijf opzoeken of het voor háár product een bijdrage moet betalen.

**)Er zijn óók supermarkten waar je, op de flesseninnamemachine, kunt kiezen of je het statiegeld wil ontvangen of doneert aan een goed doel.