Het huidige “kasteel” Stoutenburg is gebouwd op de plek waar eerder burchten *) hebben gestaan.
Het landhuis dat er NU staat werd in 1888 door een lid van de familie Luden gebouwd op het zelfde terrein als de eerdere burchten maar op een iets andere plek. (architecten J.van Rossem en W.Vuyk, die ook het theater Carré hebben ontworpen)
In 1948 werd het huis door de orde van de minderbroeders Franciscanen  aangekocht. Eerst was het een klooster, daarna een bezinningscentrum en van 1991 tot 2016 was er een Franciscaner milieuproject in gehuisvest.
In het voormalige koetshuis van het landhuis is nu het infocentrum van het Utrechts Landschap gevestigd.
In dit koetshuis hebben we (ca 30 mensen)  dit jaar de Nacht van de Nacht beleefd met een interessante presentatie  van vleermuisexpert Zomer Bruijn.

Zomer kan boeiend vertellen over zijn liefhebberij (want dat is het; hij is amateur-bioloog)

Hij begint met een paar beweringen over vleermuizen te ontzenuwen
* dat vleermuizen blind zijn
* dat ze niet van de grond kunnen opvliegen
* dat ze in je haren vliegen.

Alle drie niet waar. Wél waar is dat ze hun oren gebruiken om te ‘”zien” Om zich te oriënteren zendt een vleermuis een signaal uit dat weerkaatst op voorwerpen in de omgeving. De weerkaatsing (echo) vangt de vleermuis met zijn oren op, daardoor kan hij de locatie én  de vorm van de voorwerpen bepalen. Deze vorm van “zien” heet echolocatie.

Wat feiten die Zomer vertelde:

* vleermuizen krijgen 1x per jaar 1 vleermuizenbaby, die na 5 weken al kan rondvliegen;
* Sinds 1974 zijn alle soorten vleermuizen in Nederland beschermd
* er zijn zo’n 1250 soorten vleermuizen op de wereld, waarvan er zo’n 20 in Nederland voorkomen(de helft daarvan is zeer zeldzaam)
* In Ned.is de dwergvleermuis de meest voorkomende
* vleermuizen zijn warmteminnende dieren, daarom zijn er in Ned. maar ca 20 soorten, in België al meer en in Frankrijk nog meer vanwege de temperaturen daar.
* vleermuizen houden een winterslaap die 4 ½ maand kan duren, daarin eten ze niets

* Ze brengen zichzelf in een toestand van lethargie, de lichaamstemperatuur zakt tot iets boven de omgevingstemperatuur, de ademhaling en de spijsvertering  gaan omlaag, zo kunnen ze de 4 maanden overleven.
* De overwinterplek moet tussen de 0 en 10 gr. zijn, donker en met luchtvochtigheid van  95% (om uitdrogen te voorkomen)
* overwinteren kan in een hol van een levende boom (temperatuur dode boom is te     koud) kelder, fort of burcht
*  er zijn 2 soorten vleermuizen in Ned. die hondsdolheid kunnen hebben (en doorgeven)
raak dus nooit “zomaar” een vleermuis met blote handen aan

Zomer laat ons spectaculaire beelden zien van water vleermuizen die een meelwormpje  door hem op het water  gelegd, vangen. Niet met de bek maar met de achterpoten en de staartvlieghuid daartussen. Dan brengt hij zijn bek daar heen en eet het insect ook daadwerkelijk.

Eén keer per jaar telt een groep vrijwilligers  vleermuizen. Zomer is daarbij en vertelt dat hij dan op bijzondere plekken komt, zoals in kerken, forten, bunkers en ijskelders.
Op fort Rhijnauwen overwinteren zo’n 400 vleermuizen.

Zomer laat ook bijzondere bewegende beelden van vleermuizen zien en daarna is het tijd om de beestjes ook in het echt te gaan zien. We lopen naar buiten, Zomer met een ultrasoonontvanger (batdetector)  zodat we horen of er vleermuizen zijn.
Meteen buiten horen en zien we al na een tijdje een vleermuis; een dwergvleermuis.
Eerst “horen” we hem (of haar)**) doordat  er dan een lichtstraal op die plek gericht wordt zien we de vleermuis ook daadwerkelijk. We lopen een stukje, maar volgens Zomer waait het te hard, zodat de insecten dáár niet zijn; Géén insecten, géén vleermuizen.
Zodra we terug zij in de beschutting van het voormalig koetshuis begint de batdetector weer te ratelen. Aan de frequentie kan een geoefend oor horen welke vleermuis er in de buurt aan het jagen is. We zien weer een paar keer een dwergvleermuis. Nu we de snelheid van de beestjes zien hebben we nog meer bewondering voor Zomer die zulke mooie foto’s van ze gemaakt heeft.
We hebben genoten en bedanken  Zomer Bruijn en het Utrechts Landschap voor de bijzondere Nacht van de Nacht.

 

*) het eerste kasteel werd in 1259 door Walter van Amersfoort gebouwd
**) mensenoren kunnen de tonen van de vleermuizen niet  horen (te hoge frequentie) vandaar de batdetector, die de tonen geschikt maken voor onze oren.